Հայերեն


«Գործող կառավարության կողմից վարվող տնտեսական և սոցիալական քաղաքականությունը նպաստում է մարդկանց եկամուտների կտրուկ նվազմանը». «Փաստ»

Քաղաքականություն

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն՝ 2025 թ. ապրիլին նախորդ տարվա ապրիլի համեմատ բանջարեղենը թանկացել է 17,9 տոկոսով, միրգը՝ 7,9: Ավելին՝ բանջարեղենի և մրգի գները բարձրացել են նաև այս տարվա մարտի համեմատ: Շարունակվող գնաճը մտահոգիչ է, երբ հատկապես խոսքն առաջին անհրաժեշտության պարենային ապրանքների մասին է: Տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանն ընդգծում է՝ գնաճի հիմքում, որը հաշվարկում է վիճակագրական կոմիտեն, ինչպես նաև սահմանում է Կենտրոնական բանկը, հաշվի է առնվում 425 ապրանքի միջին գների աճը։ «Այսինքն՝ երբ խոսում ենք պաշտոնական վիճակագրության և գնաճի մասին, պետք է նկատի ունենանք, որ 425 ապրանքի գների տատանումների դինամիկան ենք ներկայացնում: Պետք է նշենք, որ մարդկանցից շատերը այդ 425 ապրանքը մեկ ամսվա ընթացքում չեն ձեռք բերում, գուցե տարվա ընթացքում էլ ձեռք չբերեն, բայց հաշվարկի հիմքում ընկած է համաշխարհային այդ մեթոդաբանությունը, բոլոր երկրներն ըստ դրա են հաշվարկում: Երբ ստանում ենք պաշտոնական վիճակագրություն, որի համաձայն հունվար-ապրիլ ամիսներին ապրանքների գներն աճել են ընդամենը 2,7 տոկոսով, մեր քաղաքացիների շրջանում արդար ընդվզում է նկատվում՝ ինչպե՞ս, մենք ավելի շատ ենք վճարում»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Պարսյանը:

Նշում է՝ այս դժգոհությունն արդարացված է նրանով, որ մարդիկ իրենց եկամտի մեծ մասը ծախսում են առաջին անհրաժեշտության ապրանքներ ձեռք բերելու համար, մասնավորապես՝ բանջարեղեն, միրգ և այլն: «Երբ բանջարեղենի, մրգի գները բարձր են լինում, մարդկանց համար այդ գնաճի զգացումն ավելի մեծ է լինում: Մի հասարակության պարագայում, որտեղ ամեն չորրորդը աղքատության մեջ է ապրում, բանջարեղենի, մրգի և, առհասարակ, սննդի գնաճը բավականին զգալի է և ցավոտ: Մեր հասարակությունը պարբերաբար դրա մասին բարձրաձայնում է, սակայն պաշտոնատար անձինք այդ մարդկանց լռեցնում են պաշտոնական թվերով, որը նրանց կյանքից չի բխում, նրանց կենցաղից հեռու է: Այստեղ հիշեցնեմ, որ ունենք բավականին զգալի գնաճ նաև կրթության ոլորտում. այն կազմում է 7,8 տոկոս՝ և՛ բարձրագույն կրթության, և՛ նախակրթարանների, և՛ հիմնական կրթության ոլորտում:

Կրթությունն այն գործիքն է, որը թույլ է տալիս մարդկանց դուրս գալ աղքատությունից, բարեկեցիկ կյանք ունենալ: Երբ կրթությունը թանկանում է, դառնում է անհասանելի շատերի, հատկապես աղքատ խավի համար: Աղքատությունը ծնում է աղքատության, երբ երեխաները, չստանալով բավարար որակյալ կրթություն, ապագայում, մեծ հավանականությամբ, նույնպես աղքատ են դառնում: Ի դեպ, այս տարի ևս որոշակի գնաճ է նախատեսվում դարձյալ կրթության ոլորտում, քանի որ և՛ նախակրթարանների, և՛ դպրոցների, և՛ բուհերի վարձերը պարբերաբար վերանայվում են: Սա միանշանակ մեծ ազդեցություն է թողնում երեխաների և նրանց ընտանիքների կյանքի որակի վրա: Մարդիկ ամեն ինչից հրաժարվում են իրենց երեխային կրթության տալու համար: Վերադառնալով սննդի թեմային՝ պետք է նշենք, որ ունենք գնաճ նաև այն ապրանքների առումով, որոնք տեղում ենք արտադրում և բավարար քանակությամբ կարող ենք արտադրել: Դրա վառ օրինակը կարտոֆիլն է: Մեր պարենային անվտանգության համար անհրաժեշտ քանակից շատ կարող ենք կարտոֆիլ արտադրել, բայց, արի ու տես, որ ունենք բավականին բարձր գնաճ՝ ապրիլին՝ 47 տոկոս: Բարձր գնաճ ունենք նաև այլ ուղղություններով՝ կաղամբի՝ 14,2, ծաղկակաղամբի՝ 23,6, կանաչ լոբու՝ 20,8, խնձորի՝ 16,4 տոկոս: Գնաճ կա նաև ներկրվող ապրանքների դեպքում. նարինջ՝ 29,4, կիտրոն՝ 22,5 տոկոս և այսպես շարունակ: Թանկացել են ինչպես ներկրվող, այնպես էլ տեղում արտադրվող ապրանքները: Ներկրվող ապրանքների թանկացմանն ավելի կասկածանքով պետք է մոտենանք այն տրամաբանությամբ, որ այս վերջին մեկ տարվա ընթացքում ունեցել ենք նաև դրամի արժևորում, և ներկրվող ապրանքների մասով պետք է ունենայինք գների որոշակի նվազում: Անշուշտ պետք է ուսումնասիրել, թե գների ինչպիսի փոփոխություն է եղել համաշխարհային կամ մեր հարևան երկրների շուկաներում, որտեղից ներկրվում են ապրանքները:

Ուշագրավ է, որ, օրինակ՝ հագուստի ոլորտում և մի շարք այլ ապրանքների դեպքում ունենք գների նվազում, որը կապված է հիմնականում օնլայն առևտրի զարգացմամբ: Օնլայն տարբեր հարթակների առկայության պարագայում հագուստն էլ ավելի մատչելի է դարձել մեր քաղաքացիների համար:

Վերավաճառողները ստիպված են գներն իջեցնել կամ վերանայել դրանք՝ հակառակ դեպքում շուկայից դուրս կմնան, չեն կարողանա մրցակցել օնլայն խանութների հետ: Մեր ընդհանուր տնտեսական իրավիճակը, գների դինամիկան բավականին անկանխատեսելի է՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մեր ապրանքների մի զգալի մասը, հատկապես պարենային ապրանքների մոտ կեսը ներկրվում է: Գների վրա էական ազդեցություն են թողնում ոչ միայն փոխարժեքը, այլ նաև տրանսպորտային ծախսերը, դրան գումարած՝ նաև այդ երկրներում գները, նաև այն հանգամանքը, որ անվտանգային հարցեր կարող են առաջանալ և այլն: Դրանից բացի, այն ապրանքների մասով, որոնք տեղում կարող ենք արտադրել, բավականին թերացումներ ունենք: Օրինակ՝ կարտոֆիլի, կաղամբի, ծաղկակաղամբի բարձր գնաճը պայմանավորված է նրանով, որ անցած տարի մեր գյուղացիները հազարավոր տոննաներով գյուղմթերք ոչնչացրեցին, ուղղակի թափեցին: Անցած տարի գները կտրուկ իջել էին: Գյուղացիները չէին կարողանում վաճառել իրենց ապրանքը: 2024 թվականին նրանք հրաժարվեցին իրենց արտադրությունից, և այս տարվա առաջին եռամսյակին ունենք բարձր գնաճ, քանի որ անցած տարի տեղի էր ունեցել կտրուկ անկում, պահանջարկը կտրուկ նվազել էր լոգիստիկայի, գների և այլ հանգամանքների պատճառով: Պետք է երկարաժամկետ գյուղատնտեսական քաղաքականություն վարենք, գյուղատնտեսներին երկարաժամկետ երաշխավորված պահանջարկ ապահովենք, որը թույլ կտա նրանց պարբերաբար կայունություն ապահովել շուկայում, ոչ թե մի տարի շատ ցանեն, մի տարի՝ քիչ: Կտեսնեք՝ մյուս տարի ունենալու ենք կարտոֆիլի գերարտադրություն: Գյուղացիները, տեսնելով կարտոֆիլի բարձր գինը շուկայում, սկսելու են ավելի շատ կարտոֆիլ արտադրել, և դարձյալ գների կտրուկ անկում ենք ունենալու: Այս տատանումները պետք է կարգավորի պետությունը՝ ճիշտ ազդակներ փոխանցելով գյուղացիներին, թե ինչ, երբ աճեցնել և ինչ եղանակով: Այդ աշխատանքը, ցավոք, բավարար մակարդակի վրա չէ, ինչի արդյունքում ունենք այսպիսի կտրուկ տատանումներ թեկուզ հենց միայն ներքին շուկայում»,-հավելում է տնտեսագետը:

Քաղաքացին իր գրպանի ու սառնարանի պարունակությամբ, ձեռք բերված նոր տեխնիկայով է առաջնորդվում, երբ ուզում է հասկանալ՝ նա լավ է սկսել ապրել, թե ոչ: Պատահական չէ, որ այսօր շատերը փորձում են մեկից ավելի տեղերում աշխատել, որպեսզի հասցնեն հոգալ իրենց կենսական ծախսերը: Բայց գումարը, մեղմ ասած, չի բավականացնում: Մյուս կողմից՝ կան մարդիկ, որոնց եկամտի աղբյուրը բացառապես կենսաթոշակն ու նպաստն է: Վարվող տնտեսական քաղաքականությունը կարո՞ղ է էլ ավելի վատթարացնել մարդկանց սոցիալական վիճակը: «Գործող կառավարության կողմից վարվող տնտեսական և սոցիալական քաղաքականությունը նպաստում է մարդկանց եկամուտների կտրուկ նվազմանը: Դրա վառ օրինակը հարկային քաղաքականությունն է փոքր ու միջին բիզնեսում: Վերջինս, զրկվելով իր եկամտից, լրացնելու է աղքատների կամ չունևորների շարքերը: Երբ գործող կառավարությունը տնտեսական քաղաքականություն է իրականացնում, պետք է հաշվի առնի դրա սոցիալական հետևանքները, որը, ցավոք, չի անում: Իրավիճակն էլ ավելի է սրվում, հատկապես այս տարի դա ակնհայտ է փոքր ու միջին բիզնեսի պարագայում: Նրանց և՛ հարկերն են ավելացել, և՛ շրջանառությունն է նվազել, չեն կարողանում խոշորների հետ մրցակցել: Դրան գումարած՝ նաև ռուս ռելոկանտների «փողերն» են կրճատվել Հայաստանի տնտեսության մեջ, դա ևս իր ազդեցությունն է ունեցել: Առհասարակ, պետությունն իր սոցիալական խնդիրը չի կարող միայն սոցիալական գործիքներով լուծել, պետք է փորձի լուծել նաև տնտեսական գործիքներով։ Սոցիալական գործիքներով պետք է լուծի այն դեպքում, երբ տնտեսական գործիքները դեռ հասանելի չեն մարդկանց, կամ այս կամ այն պատճառով խնդիր կա»,-եզրափակում է Սուրեն Պարսյանը:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ե´վ Ադրբեջանը, և´ ՔՊ-ն հիմնված են հայատյացության վրա. Արմեն ՄանվելյանԱմենամեծ թալանչին հենց ա´յս իշխանությունն է. Հովհաննես ԻշխանյանԻշխանության ստանձնելու դեպքում մենք պետք է ձեռնամուխ լինենք մի շարք հզոր մեգանախագծերի իրականացմանը, որոնք հնարավոր կդարձնեն տարեկան մինչև 10 տոկոս տնտեսական աճը․ Հրայր ԿամենդատյանՀանքարդյունաբերությունը` պոլիտեխնիկցիների ուշադրության կենտրոնում (տեսանյութ) 2026թ․ ընտրությունները հեշտ չեն լինելու Հայաստանի ընդդիմության համար. Արտակ Զաքարյան Շվեյցարիայում գործարկվել է աշխարհում առաջին շարժական արևային էլեկտրակայանը երկաթուղային գծերի վրա Հայաստանի իշխանությունների հերթական հակառուսական քայլը Ի՞նչ են որոշելու Արցախի խորհրդարանականները Արևմուտքի և Ալիևի նվերը Փաշինյանին Մեր հողերը պիտի վերադարձվեն, ցանկալի է` դիվանագիտական ճանապարհով. Արամ ՊետրոսյանԱյս իշխանությունը չի կարողանում ապահովել մեր անվտանգությունը. քաղաքացի«ՏԱՎՈՒՇ» հայրենակցական միության 10-րդ համագումարում ընտրված նոր ղեկավար կազմն ու հաստատված կանոնադրութունը պետական գրանցում ստացան Այլևս վե՛րջ․․․ այլ ճանապարհ գոյություն չունի․ Բագրատ Սրբազան Ինչ վնասակար հետևանքների է բերելու գործող վարչախմբի առաջարկած՝ զինվորական ծառայությունից փողով ազատվելու օրենքն ընդունվելու դեպքում. Ա. ՉալաբյանԻմփիչմենտի գործընթացում հովանավորներ փնտրողներին պետք է ասել հետևայլը. Արտակ ԶաքարյանԿառուցիր քո տունը Դոմուսի հետ Ռուսաստանն ակտիվանում է Հարավային Կովկասի ուղղությամբ. «Փաստ» «Խղճի ազատության» քողի տակ կոպտագույն ձևերով անտեսվում ու ոտնահարվում են բարոյական արժեքները. «Փաստ» «Նիկոլ Փաշինյանը պատմական և քաղաքական նվեր է Ադրբեջանին և Թուրքիային». «Փաստ» «Հայաստանը բանակցությունների սեղանի շուրջ պետք է վերադարձնի ԼՂ հարցով միջնոդներին, Ռուսաստանը պատրաստ է երաշխավորի դեր ստանձնել». «Փաստ» Կոռուպցիայի դեմ պայքարի փոխարեն՝ օրինականացում. «Փաստ» Խառն են, շատ խառն են. «Փաստ» Փաշինյանի խաղաղության պլանը և եվրախոստումները, որոնք երբեք չեն իրականանա. «Փաստ» Թրամփը հայտնել է Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև գերիների փոխանակման մասին Xiaomi-ն ներկայացրել է իր առաջին քրոսովերը (տեսանյութ) Ռուսաստանը հրթիռային հարվածներ է հասցրել Օդեսայի նավահանգստին. կան զnհեր և վիրավորներԱնչափահասի նկատմամբ սեռական ոտնձգություն կատարած հետախուզվողը ձերբակալվել էՎրաստանն արգելել է Բելառուսի և ՌԴ քաղաքացիներին երկրից ավտոմեքենաներ արտահանել«Պետք չէ հարաբերությունները խառնել աշխատանքային պրոցեսի հետ». Ռոմելա Սարգսյանը՝ բաժանվելուց հետո Գևորգ Գրիգորյանի հետ նորից խաղալու մասինԱսել եմ իմ հարազատներին, որ երազում եմ կարիերաս ավարտել «Բարսելոնա»-ում. ՌաֆինյաՎաղարշապատում հայտնաբերվել են կանեփի խնամված բույսեր ու մարիխուանա (տեսանյութ)Վրաստանը շահագրգռված է հայ-ադրբեջանական հակամարտության դադարեցմամբ. Վրաստանի նախագահԶուգընկերոջ սպանության մեջ մեղադրվող անձը կալանավորվել է Եթե Իսրայելը հարվածի Իրանի միջուկային օբյեկտներին, Թեհրանը հարվածին մեղսակից կհամարի ԱՄՆ-ին և իրավական պատասխանատվություն կկրի դրա համար. ԱրաղչիԹանկագին երիտասարդներ, հիշեք՝ ապագան պատկանում է նրանց, ովքեր հավատում են իրենց երազանքներին․ Մհեր ԱվետիսյանՌԴ ՀՕՊ համակարգերը խոցել են ուկրաինական 112 անօդաչու Նաիրի Սարգսյանը շնորհավորական ուղերձ է հղել շրջանավարտներին՝ Վերջին զանգի կապակցությամբ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ․ ՌԴ ԱԳ նախարարի անդրադարձը Մայիսի 9-ին Հայաստանում անցկացված Անմահ գնդի ակցիային Քաղաքացիներիս քերելով են բյուջե լցնում Դավաճանը եվ թշնամին պետք է պատժվի. Հրայր ԿամենդատյանՈւԵՖԱ-ն ներողություն է խնդրել «Տոտենհեմ»-ից․ ինչ է պատահել Շուրջ 20 ժամ ջուր չի լինի Այսօր Ալեքսանդր Արզումանյանի Վերջին զանգն է Խաղաղության համաձայնագիրը չպե´տք է կապիտուլյացիա լինի. Մենուա Սողոմոնյան Ընդդիմությունն ԱԺ-ում պետք է ճգնաժամ առաջացնի. Ավետիք Քերոբյան Բառեր չկան՝ նկարագրելու ձեր աշխատանքի կարևորությունն ու ձեր առաքելության իմաստը հայ ժողովրդի ինքնության պահպանման և հարատևման գործում․ Մհեր Ավետիսյանի ուղերձն ուսուցիչներին Նոր մրցույթի հաղթող ճանաչվելուց հետո կհայտարարվի շինարարության մրցույթ, որից հետո էլ հիմնանորոգման աշխատանքները կմեկնարկեն. Հայկ ԿոստանյանԲանակում ծառայելն օրենքով դառնում է «զապադլո» ՔՊ-ն պատրաստվում է վարչության ընտրություններին. թեժ է լինելու Կամ բոլոր երկարատև հետшպնդվածներս ենք «մեծ հերոս», կամ ոչ մեկը. սա է պահանջում բանականությունն ու բարոյականությունը. Արմեն Աշոտյան
Ամենադիտված