Հայերեն


Հայաստանը՝ փոփոխվող աշխարհում. արդյո՞ք կարող է արդարացված լինել առճակատման «ճամբարի» ընտրությունը. «Փաստ»

Քաղաքականություն

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Առաջիկայում կայանալիք միջազգային տնտեսական ֆորումի, աշխարհաքաղաքական ներկա պայմաններում տնտեսական «գոյատևումների», այս տեսանկյունից Հայաստանի անելիքների հետ կապված թեմաներին է անդրադառնում քաղաքագետ Աղվան Պողոսյանը՝ հատուկ «Փաստի» համար գրված վերլուծականում, որը ներկայացնում ենք ստորև:

Հունիսին Ռուսաստանի Սանկտ Պետերբուրգ քաղաքում արդեն 28-րդ անգամ կկայանա Պետերբուրգի միջազգային տնտեսական համաժողովը (ПМЭФ-25)։ Ֆորումի այս միջոցառումը շարունակում է մնալ աշխարհի խոշորագույն երկխոսության հարթակներից մեկը առաջատար քաղաքական գործիչների և գործարար շրջանակների համար, նույնիսկ չնայած Ռուսաստանին մեկուսացնելու՝ Արևմուտքի երկրների շարունակական փորձերին։ Վերջին տարիներին ԵՄ-ն, ԱՄՆ-ն և նրանց մի շարք արբանյակներ փորձում են ամեն կերպ վարկաբեկել իրենցից անկախ հարթակները՝ այդպիսով պաշտպանելով արևմտյան շահերի գերակշռությամբ մոնոպոլիզացված տնտեսության մոդելը։

Այնուամենայնիվ, համաշխարհային բիզնես հանրությունը ավանդաբար մասնակցում է Ռուսաստանի խոշորագույն տնտեսական ֆորումներին և դրսևորում է կայուն հետաքրքրություն տնտեսական ազդեցության այլընտրանքային կենտրոնների նկատմամբ։ Այս տարի ПМЭФ-25-ը կրկին կհավաքի տասնյակ հազարավոր մասնակիցների՝ քննարկելու արդի տնտեսական մարտահրավերները։ Չնայած այն հանգամանքին, որ ֆորումին մասնակցելու արժեքը հասնում է մի քանի հազար դոլարի, ПМЭФ-25-ի մեկնարկից մեկ ամիս առաջ Սանկտ Պետերբուրգի հյուրանոցներում բոլոր սենյակները ամրագրված են։

Ֆորումի այս տարվա գլխավոր թեման՝ «Ընդհանուր արժեքները՝ որպես բազմաբևեռ աշխարհում աճի հիմք», հերթական անգամ ցույց է տալիս աշխարհաքաղաքական տրանսֆորմացիայի պայմաններում փոխզիջումային լուծումներ փնտրելու միջոցառման մասնակիցների պատրաստակամությունը։ Եվ այս թեման զարմանալի չէ։ Մոսկվան հետևողականորեն պաշտպանում է իրավահավասար գործընկերության և բազմաբևեռության սկզբունքները։ Փորձագետների և ֆորումի ապագա մասնակիցների խոսքերով, ПМЭФ-25-ը կքննարկի Եվրասիայի, Աֆրիկայի, Մերձավոր Արևելքի և Լատինական Ամերիկայի պետությունների միջև կապերի ամրապնդման մեխանիզմները, որոնք շահագրգռված են համաշխարհային առևտրի և համաշխարհային ֆինանսական շուկայի արդար համակարգով։ Այս առումով նման մասշտաբային հարցերի քննարկման հարթակը միանգամայն տրամաբանական է. Ռուսաստանը հանդես է գալիս գլոբալ արժեշղթաների դիվերսիֆիկացման և պետությունների նեղ խմբի թելադրանքից կախվածության նվազեցման օգտին։

Համաժողովին հազարավոր պատվիրակների մասնակցությունը հաստատում է նրա կարգավիճակը՝ որպես վստահելի երկխոսության կառուցման կարևորագույն հարթակ։ Աշխարհաքաղաքական տուրբուլենտության պայմաններում ПМЭФ-ը դառնում է անդրսահմանային նախագծերի ներկայացման, փոխզիջումների որոնման և կայուն միջպետական դաշինքների ձևավորման հարթակ։

Սանկտ Պետերբուրգի տնտեսական ֆորումի հարթակում կարգավիճակային ներկայությունը մասնակից երկրներին թույլ է տալիս հայտարարել իրենց անկախության մասին արտաքին քաղաքական և տնտեսական ճնշումներից։ Այլ կերպ ասած՝ համաժողովին մասնակցելը դրսից կապ չունեցող շրջանակների արտաքին քաղաքականության սուբյեկտայնության և սուվերեն բնույթի ցուցադրումն է։

Այն պայմաններում, երբ հավաքական Արևմուտքը փորձում է պայմաններ թելադրել համաշխարհային տնտեսության բոլոր սուբյեկտներին, Ռուսաստանի տնտեսական ֆորումը մնում է այն եզակի հեղինակավոր հարթակներից մեկը, որտեղ երկրները կարող են ազատորեն քննարկել համագործակցությունը՝ չվախենալով պատժամիջոցներից կամ անհիմն սահմանափակումներից։ Իհարկե, այս ֆոնին հարցեր են առաջանում ռուսական համաժողովների նկատմամբ Հայաստանի իշխանությունների վերաբերմունքի վերաբերյալ։

Օրինակ՝ անցյալ տարի ПМЭФ-24-ին Երևանը բավական թույլ քաղաքական մասնակցություն ցույց տվեց, թեև 2024 թվականին ПМЭФ-ին ներկա էր 57 երկրի արտգործնախարար։ Անցյալ տարվա համաժողովում տեղի ունեցան Մերձավոր Արևելքի, Հարավարևելյան Ասիայի պետությունների ասոցիացիայի (ԱՍԵԱՆ), ԱՊՀ-ի և այլ տարածաշրջանների երկրների բազմաթիվ թեմատիկ նստաշրջաններ։ Կողմերը ձևավորել են առևտրատնտեսական համագործակցության ծրագրային փաստաթղթեր, ստորագրել խոշոր պայմանագրեր և համաձայնագրեր էներգետիկայի և գյուղատնտեսության ոլորտներում, բայց Հայաստանը պատշաճ մակարդակով ներկայացված չէր։ Իսկ նախորդ ֆորումներում, մինչև 2024 թվականը, Հայաստանի պատվիրակությունը եղել է մասշտաբային և ներկայացուցչական։

ПМЭФ-ի ռուսական հարթակը միավորում է Եվրասիայի, Լատինական Ամերիկայի, Աֆրիկայի և այլ տարածաշրջանների առանցքային երկրներին ու առաջատար բիզնես շրջանակներին։ Հայաստանի նման երկրի համար նման խոշոր համաժողովային հարթակներում մասնակցությունը հատկապես նշանակալի է։ Համաշխարհային տնտեսության վերափոխման պայմաններում Երևանի համար կարևոր է ամրապնդել կապերը աշխարհի բոլոր երկրների հետ, որոնք առաջարկում են հավասար փոխգործակցություն և նոր հնարավորություններ ներդրումների, լոգիստիկայի և տեխնոլոգիական զարգացման համար։ Հայաստանը պետք է ռուսական տնտեսական հարթակը դիտարկի որպես այնպիսի գործիք, որը հնարավորություն է տալիս գրավել ներդրողների ուշադրությունը և արժանի տեղ զբաղեցնել բազմաբևեռ աշխարհի ձևավորվող ճարտարապետության մեջ։ Այս տեսանկյունից կարևոր է, որ Երևանի բազմավեկտոր քաղաքականությունը հիմնված լինի ազգային շահերի վրա, այլ ոչ թե խոշորագույն տերությունների առճակատման «ճամբարի» ընտրության վրա։

Այլ կերպ ասած՝ ПМЭФ-25-ը Հայաստանի համար կարող է դառնալ հնարավորությունների կարևոր պատուհան, որը փոխշահավետ համագործակցության ուղիներ է բացում ոչ միայն Ռուսաստանի, այլև Արևմուտքի թելադրանքից ազատ դինամիկ զարգացող այլ տնտեսությունների հետ։ Առևտրատնտեսական կապերի գլոբալ վերակառուցման պայմաններում համաժողովը մասնակից երկրներին եզակի հնարավորություն է ընձեռում դիվերսիֆիկացնել գործընկերների համակարգը և ամրապնդվել նոր ապրանքային և արտադրական շղթաներում։

Բացի ՌԴ-ի և ԵԱՏՄ գործընկերների հետ հարաբերությունների ամրապնդումից (ինչը Երևանի համար այսօր կարևոր է), Հայաստանը կարող է օգտագործել ֆորումի հարթակը Չինաստանի, ԲՐԻԿՍ+-ի, Մերձավոր Արևելքի և Հարավային Ասիայի երկրների հետ կապեր կառուցելու համար։ Այս բոլոր ուղղությունները խիստ կարևոր են Հայաստանի տրանսպորտային միջանցքների, էներգետիկայի, թվային տնտեսության և գյուղատնտեսության զարգացման համար։ Պատժամիջոցներով ու սահմանափակումներով չկապված գործընկերների հետ երկխոսության մեջ Երևանը հասանելիություն է ստանում առաջատար տեխնոլոգիաներին, սպառման նոր շուկաներին և այլընտրանքային ֆինանսական գործիքներին։

Հ.Գ. - Բազմաբևեռ աշխարհի ձևավորման պայմաններում Հայաստանը պետք է հետևողականորեն հավատարիմ մնա Եվրասիայի առաջատար ուժային կենտրոնների հետ համագործակցության վրա հիմնված ռազմավարությանը։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

«Գոռ» սգո սրահի խոհանոցի արտադրական գործունեությունը կասեցվել է Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիրը կարող է նախաստորագրվել, «մենյու»-ի մեջ նման գաղափար կա. վարչապետՄադրիդի «Ռեալ»-ն անսպասելի առաջարկով դիմել է ՖԻՖԱ-ին Բայդենն ի վիճակի չէր ավարտել այս պատերшզմը, վստահ եմ՝ Թրամփը կկարողանա դա անել. ԶելենսկիFerrari-ն խորհրդավոր հաճախորդի համար ստեղծել է եզակի հիպերմեքենա՝ այն կոչելով պատվիրատուի պատվինԿրեմլը կոչ է անում բոլոր կողմերին ճնշում գործադրել Ուկրաինայի վրա, որպեսզի ՌԴ-ի հետ նոր բանակցությունների փուլ տեղի ունենա. ՊեսկովԹրամփը Մերցին առաջարկել է Ուկրաինայի համար 2-ի փոխարեն 5 Patriot զենիթահրթիռային համակարգ գնել. The Wall Street JournalԵկեք ես գնահատական չտամ Ռուսաստանի գործողություններին, մտածելակերպին, դանդաղկոտությանը, անհեռատեսությանը և այլն. Նաիրի Սարգսյան«Ձեզ համար երգելն ամեն անգամ մեծ հուզմունք է». Լիլիթ Հովհաննիսյան Ջուդ Բելինգհեմը վիրահատության է ենթարկվել․ հայտնի են ապաքինման ժամկետները Վախենում եմ ասել, թե այսպես շարունակվելու դեպքում, 10 տարի հետո Հայաստանն ի՞նչ կարգավիճակում է լինելու. Զաքարյան Արագածոտնում կասեցվել է պանրի արտադրամասի արտադրական գործունեությունը «Արմավիր» քրեակատարողական հիմնարկում 38-ամյա դատապարտյալ է ինքնասպան եղել Դասական երաժշտության կամուրջ` Կապանից դեպի աշխարհ. Կապան Ֆեստ 2025-ը կայացավ Ավստրիական Ալպերում 10 շաբաթական երեխան ողջ է մնացել մոտ 50 մետր բարձրությունից ընկնելուց հետոԴոլարի ու եվրոյի փոխարժեքները նվազել են Իրանի ժողովուրդը երբեք աշխարհի առջև որպես թույլ կողմ չի ներկայանա. Խամենեի Փաշինյանը Հայաստանը դարձրել է բռնապետություն. Մենուա Սողոմոնյան Հայ սահմանապահները կտեղակայվեն Ադրբեջանը և Նախիջևանը կապող ճանապարհին․ Փաշինյան «Ռեալը» հրաժեշտ է տալիս Լուկաս Վասկեսին Ամենայն հայոց կաթողիկոսն օծյալ է, ոչ ոք չի կարող նրան հեռացնել. Արմեն Մանվելյան «ՀայաՔվեի» Ստեփանավանի գրասենյակը 8-12 տարեկան երեխաների համար կազմակերպել է անվճար ամառային դպրոց Այս վարչախումբը բերել է թե տեխնիկական, թե կառավարչական բազմապիսի խնդիրներ. Հրայր Կամենդատյան Ոսկու գինը կրկին աճել է ՌԴ դաշնակիցը մասնակցելու է ՆԱՏՕ-ի վարժանքներին Նիկոլ Փաշինյանն ազատվում է կուսակիցների մի մասից Իսրայելը հարվածել է Դամասկոսում Սիրիայի ԶՈՒ ԳՇ համալիրին Նոր քրգործ Սամվել Կարապետյանի դեմ «ՀայաՔվեն» բացեց Արաբկիրի տարածքային կառույցի գրասենյակըՊատանի երկրաբաններն այցելեցին ԶՊՄԿ Մոսկվայում արևադարձային անձրևներ են, ջրհեղեղներ, կայծակ, կարկուտԱրևային էներգիան առաջին անգամ գերազանցել է ԵՄ-ում էլեկտրաէներգիայի այլ աղբյուրներինUcom-ի բաժանորդներն ավելի հաճախ են նախընտրում օգտվել ինտերնետից ռոումինգում 8 ամսական երեխայի մոր՝ Լիանա Հարությունյանի դատական նիստը նշանակված է վաղը՝ հուլիսի 17-ին Չինաստանը փորձում է հասնել մեզ արհեստական բանականության ոլորտում, մենք նրանց հետ կմրցենք շատ բարեկամական ձևով. Թրամփ Այն մասին, թե ինչպես է պետք մտածել և ինչպես գործել, որպեսզի մենք ապագայում կարողանանք վերադարձնել Արցախը․ Ավետիք Չալաբյան «ՀայաՔվեն» գիտե` ինչպե´ս թոշակները բարձրացնել 15-20 տոկոսով. Հրայր Կամենդատյան Այս իշխանությունը ծառայում է օտար ուժերի և ձերբակալում ազգային գործիչներին. քաղաքացի Անձրև, ամպրոպ․ Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Ուկրաինան 90 օրով երկարաձգել է ռազմական դրությունը և ընդհանուր զորահավաքը Երդվյալ թշնшմիներ Հայաստանն ու Ադրբեջանը միավորվում են՝ Պուտինին Հարավային Կովկասից դուրս մղելու համար. The TelegraphՌուսական շուկայում խախտումներով հայկական կnնյակների մասնաբաժինը հասել է 85 տոկոսի. հայտարարությունՌունի Բարջին տեղափոխվեց «Բարսելոնա». պաշտոնական ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ․ Team-ը 16 000 000 ԿՎՏ տարեկան արտադրանքով արևային հզոր կայան է գործարկել Գեղարքունիքում Չինական Moonshot AI-ը բաց աղբյուրով մոդել է ներկայացրել՝ վերագտնելու շուկայի դիրքերը Կասանդրա սերիալի հերոսուհին կիսվել է նոր ֆոտոշարքով՝ խոստովանելով, որ իր համար բարդ է նայել տեսախցիկինԱդրբեջանն ու Թուրքիան ուս ուսի տված վստահ և հաջողությամբ շարժվում են դեպի ապագա. ԱլիևԿարևոր է մեծացնել Ռուսաստանի վրա ճնշnւմը՝ խաղաղության և կյանքեր փրկելու համար. Զելենսկին հեռախոսազրույց է ունեցել ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի հետՊեկինում ՌԴ և Իրանի ԱԳ նախարարները հանդիպում են ունեցել Ադրբեջանում ձերբակալվել է ավելի քան 4,000 անօրինական միգրանտ
Ամենադիտված