Ադրբեջանի պլան Բ-ն
ԱշխարհԼՐԱԳԻՐ / ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները Երեւանում հանդիպել են նախագահի, պաշտպանության նախարարի, արտաքին գործերի նախարարի հետ եւ մեկնել Ստեփանակերտ:
Երեւանի հանդիպմանը հաստատվել է, որ Հայաստանը մտադիր չէ վերսկսել բանակցությունները, քանի դեռ կյանքի չեն կոչվել Վիեննայի համաձայնությունները հետաքննությունների մեխանիզմների ներդրման մասին:
Արտաքին գործերի նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը, սակայն, նոր տրենդ է մտցրել՝ նա կոչ է արել համանախագահ երկրներին ոչ միայն արձանագրել խախտումները, այլ նաեւ պատժամիջոցներ կիրառել խախտողի դեմ:
Փաստացի, Ղարաբաղում հրադադարի ռեժիմը, չնայած հաստատվել է Հայաստանի, Ադրբեջանի ու Ղարաբաղի միջեւ համաձայնագրով, համանախագահների կողմից ճանաչված է որպես միակ փաստաթուղթ, որն արձանագրում է ներկայիս իրադրությունն ու տարածաշրջանային կայունությունը: Այդ ռեժիմի խախտողներն էլ ընկալվում են որպես միջազգային պայմանավորվածությունների խախտողներ:
Համանախագահ երկրները պահեստային տարբերակներ ունե՞ն, որոնք կարող են կիրառվել հրադադարի ռեժիմը խախտողների դեմ: Համանախագահ երկրները՝ Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ն եւ Ֆրանսիան, ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի մշտական անդամներ են: Եթե այդ երկրները կամ դրանցից մեկը համարեն, որ ղարաբաղյան հակամարտության գոտում հրադադարի ռեժիմը խախտողները սպառնում են տարածաշրջանային խաղաղությանը, նրանք կարող են պատժամիջոցներ կիրառել խախտողի նկատմամբ:
Պատժամիջոցները կարող են լինել թե քաղաքական, թե ռազմական: Պատժամիջոց կարող է լինել Արցախի միջազգային ճանաչումը:
Պատժամիջոցների հարցը հասունանում է, ինչպես ասում է Էդվարդ Նալբանդյանը: Ֆրանսիայի նախագահ Ֆրանսուա Օլանդը մարտի 8-ին Սերժ Սարգսյանի հետ հանդիպմանը կոչ է արել ոչ միայն արձանագրել խախտումները, այլ նաեւ պատժել խախտողներին: Հայկական կողմն իր հերթին հայտնում է, որ սահմանին սարքավորումներ է տեղադրել, որոնք թույլ են տալիս ոչ միայն արձանագրել հակառակորդի պաշտպանության խորքում տեղաշարժերը, այլ նաեւ թիրախավորել կրակակետերը եւ կանխարգելիչ հարվածներ հասցնել:
Մինչ այժմ ադրբեջանական կողմի հրադադարի խախտումները պատժում էր հայկական կողմը: Պաշտոնական հաղորդագրություններում բազմիցս նշվել է համարժեք պատասխան գործողությունների եւ անհամաչափ հարվածի պատրաստ լինելու մասին: Այժմ, ըստ երեւույթին, այդ միջոցառումներին պետք է ավելանան հրադադարը չխախտելու միջազգային երաշխիքները:
Հայկական կողմը երկար տարիներ առաջարկում էր չհարձակման համաձայնագիր ստորագրել, որը պայմաններ կերաշխավորեր բանակցությունների վերսկսման համար: Բաքուն համառորեն հրաժարվում էր՝ ռազմական շանտաժն օգտագործելով որպես փաստարկ բանակցություններում:
Ապրիլյան պատերազմից ու սահմանին ջերմատեսիլ ու այլ սարքավորումների տեղադրումից հետո Ադրբեջանը հրաժարվել է նախկին մարտավարությունից: Ինչպես նշել է Արցախի պաշտպանության նախարար Լեւոն Մնացականյանը, դիվերսիոն ներթափանցումները գրեթե դադարել են, կրակոցները եւս քչացել են: Հավանական է, սակայն, որ Ադրբեջանը պլան Բ ունի:
Միջազգային ճգնաժամային խումբը նախազգուշացնում է, որ ղարաբաղյան հակամարտության գոտում պատերազմը կարող է ցամաքից երկինք տեղափոխվել: ՄՃԽ-ն խոսում է Հայաստանում ու Նախիջեւանում բալիստիկ հրթիռների առկայության մասին:
Երեկ Նախիջեւանում համատեղ թուրք-ադրբեջանական զորավարժություններ են սկսվել տարբեր զորատեսակների մասնակցությամբ: Հայտնի չէ, թե արդյոք զորավարժությունների ժամանակ բալիստիկ հրթիռներ կկիրառվեն: