Ովքեր են ուտիները

Ուտիները (կամ ուդիները) Կովկասի հնագույն ժողովուրդներից են, աղվանների կամ կովկասյան ալբանների անմիջական ժառանգորդները։ Աղվանները հանդիսանում են նաև ղարաբաղցիների, լեզգիական ժողովուրդների և կախեթցիների նախնիները։ Ընդհ․ թիվը՝ մոտ 10 հզ․։ Լեզուն պատկանում է նախա-դաղստանյան լեզուների լեզգիական խմբին։ Հավատացյալ ուտիները քրիստոնյաներ են։ 

Ուտիների պետության՝ Աղվանքի տարածքը համընկնում է ներկայիս Ադրբեջանի տարածքին։ Նրանց մասին առաջին հիշատակումները վերաբերում են մ․թ․ա․ 5-րդ դարին՝ Հերոդոտի "Պատմության" մեջ։ Աղվանների երկու մայրաքաղաքները՝ ներկայիս ադրբեջանական Գաբալան ու Բարդան հանդիսանում են ուտիների պատմական քաղաքները։ 5-րդ դարում Մաշտոցը հայերենի ու աղվաներենի համար ստեղծում է գրեր՝ այդպիսով հիմք դնելով նաև ուտիների գրական լեզվի ստեղծմանը։ Արաբների կողմից Աղվանքը զավթելուց հետո ուտիների թիվն աստիճանաբար սկսում է կրճատվել։ 19-րդ դարում նրանք մասամբ ձուլվում են հայերին։

Ներկայումս ուտիներն ապրում են հիմնականում Ադրբեջանում և Ռուսաստանում։ Հայաստանում նրանց թիվը 200 է։

Հայտնի ուտիներն են․

1․ Վորոշիլ Ղուկասյան — սովետական լեզվաբան, պատմաբան, կովկասագետ

2․ Գեորգի Կեչաարի — սովետական գրող, հասարակական գործիչ, գիտնական

3․ Մովսես Սիլիկյան — հայկական և ռուսական ռազմական գործիչ

4․ Ստեփան Պաչիկով — Evernote հավելվածի հիմնադիր և բաժնետեր