«Ես ու ինձ նմանները տանուլ ենք տվել». Վահե Դավթյանի բացառիկ հարցազրույցը
Բաց մի թողեք«Մեդիալաբի» զրուցակիցն է 1990-ականների հայտնի և սիրված երգիչ Վահե Դավթյանը:
- Դուք 1990-ականների սիրված երգիչներից էիք: Իմ պատանեկության սիրելի հիշողություններից Ձեր էկրանային կերպարն էր` հանդարտ և մի տեսակ վստահելի, թեպետ շատ լավ հիշում եմ` երգում էիք ջարդվող ճոճանակի մասին: Ձեր երգերի առաջին հնչյուններից վազում էինք էկրանի մոտ, որովհետև խորհրդային տարիներից հետո առաջին անգամ հայկական հեռուստաալիքը ցուցադրում էր հայերեն երգող տղայի, որի երգը ժամանակակից է, քո մասին է և քեզ հուզում է: Ու չհասկացանք էլ, թե ինչպե՛ս, կոնկրետ ո՛ր ժամանակից սկսած Դուք այլևս չերևացիք էկրանին: Ինչո՞ւ անսպասելի լռեցիք, ի՞նչ էր պատահել:
- Այդ հարցի պատասխանը շատ երկար է: Իսկ մեկ բառով ասած` հոգնեցի:
- Բայց որքա՞ն ժամանակ էիք երգել, որ մեկեն հոգնեցիք:
- 1994-1999 թվականներին: Հինգ տարի:
- Երգիչներ կան, որ, իրենց բառերով ասած` «մանկուց երգում են» ու չեն հոգնում: Դուք ինչո՞ւ 5 տարի հետո հոգնեցիք:
- Այլևս չուզեցի լինել այդ աշխարհում` շոու բիզնեսում: Կամ` գուցե ասելիքս հատեց:
- Ինչո՞ւ, ի՞նչն էր տհաճ այդ աշխարհում:
- Դիսկոմֆորտ էր:
- Ի՞նչը կամ ո՞վ էր դիսկոմֆորտ առաջացնում:
- Կա՛մ պետք էր դառնալ պալատական երգիչ, կա՛մ` անհաջողակ:
- Դուք ո՞րն ընտրեցիք:
- Ոչ մեկը: Հեռացա:
- Ո՞ւր գնացիք: Գնացիք ի՞նչ անելու:
- Իմ մի բանաստեղծությունն ավարտվում է այս տողերով` «Երազել ուրիշի նման, ապրել նրա փոխարեն»:
- Հնարավո՞ր է ապրել ուրիշի կյանքը: Իսկ Ձեր կյանքն ո՞վ պիտի ապրի:
- Հնարավոր է քոնը չապրել: Ընտրության հարց է, ճաշակի:
- Ներեցե՛ք, բայց ո՞ւմ կյանքն սկսեցիք ապրել:
- Մի ուրիշ իմը:
- Անձի երկվությո՞ւն:
- Անձը քանակով չի չափվում: Այն անսահման շատ կարող է լինել: Դու կարող ես ապրել հազար անգամ, հազար տեղում: Դա էլ է ճաշակի հարց: Երգ ես գրում, ծառ ես տնկում, երեխայիդ հեծանիվ քշել ես սովորեցնում`սրանցից յուրաքանչյուրը կարող է լինել երջանկության, բավարարվածության աղբյուր:
- Երբևէ ստեղծագործության ծուխն ու հաճույքն զգացած մարդը կարո՞ղ է բավարարված զգալ առանց ստեղծագործելու: Ստեղծագործությունները չե՞ն հրում:
- Չեմ հիշում արդեն, երևի:
- Խոսակցական թերապիայի է նմանվում զրույցը` ինտելեկտուալ և այլ վախերի կույտերը վերլուծելու փորձով, ցավոք` միայն փորձով:
- Մարինա՛ ջան, հումորով վերաբերվեք:
- Լավ: Ուրախ բաներից խոսենք: Հիմա Հայաստանում չեք ապրում: Մոսկվա եք տեղափոխվել ընտանիքով: Ինչո՞ւ և ե՞րբ գնացիք:
- 2014-ին գնացինք`աշխատանքով պայմանավորված:
- Ինչպիսի՞ Հայաստան թողեցիք:
- Իր զավակների հուսահատությանն անտարբեր հայրենիք:
- Հայրենի՞ք, թե՞ իշխանություն:
- Ես հուսահատ եմ, դադարել եմ հավատալ Հայկի որդիների աստղին: Ես էլ չեմ տեսնում ուժը, որն ապրեցնում է, ծաղկեցնում: Մենք արդեն ծեր ենք ու հոգնած: Ու մեր երակներում հոսող արյունը որքան ազնվական է, նույնքան էլ` անլիցք: Եվ այդ հարցում իշխանությունը կապ չունի:
- Ծերերն ու հոգնածները մեռնում են, մենք ծերունու պես ոտքերն ենք քստքստացնում, մեկ էլ` հո՛պ, հեղափոխություն, ազատություն, միացում, Արցախի ազատագրում:
- Երանի Ձեզ, որ հավատում եք: Երանի չկորցնեք այդ հավատը:
- Կա՞ կուսակցություն կամ անհատ, որին հավատում եք:
- Ցավոք, չկա: Ցավոք: Գիտեմ, որ շատերն ինձնից ուժեղ են գտնվել ու պայքարում են, բայց նորից եմ ասում` կուսակցություններ, իշխանություն և այլն` դրանք հե՛չ: Ես մեզնից եմ հիասթափված և առաջին հերթին ինքս ինձնից:
- Ի՞նչ պիտի անեիք կամ ի՞նչ չպիտի անեիք:
- Գուցե մի օր չեմ աղոթել կամ մեկի գլուխը չեմ ջարդել, կամ իմ տնկած ծառը չեմ խնամել, կամ հիմար երգեր եմ երգել:
- Քիչ է պատահում, երբ մարդը քաղաքական-հասարակական տապալումներում իր մեղքի բաժինն էլ է տեսնում: Մյուս կողմից` mea culpa-ի գաղափարը չափազանցված չէ՞, երբ մարդն իր վրա է վերցնում մի ամբողջ քաղաքական համակարգի մեղքերն ու սխալները:
- Ինձնից առաջ կատարված և նույնիսկ ինձնից հետո կատարվելիք ամեն ինչի պատասխանն ինձնից ուզելու են: Ոչինչ առանց իմ ու Ձեր մասնակցության չի եղել ու չի լինելու: Ո՛չ 1000 տարի առաջ, ո՛չ էլ 1000 տարի հետո:
- Ամեն մեղք տեր ունի, արժի՞ ուրիշի մեղքերը հավաքել ու ծանրանալ:
- Յուրաքանչյուրն ինքն է ընտրում իր բաժինը:
- Լավ: Հերոս ունե՞ք: Ո՞վ է Ձեր հերոսը:
- 43-ամյա տղամարդիկ հերոսներ չեն ունենում: Միայն պարտականություններ:
- Իսկ ունեի՞ք հերոս:
- Իհարկե: Երեխա ժամանակ Սասունցի Դավիթը, հետո` Փոքր Մհերը:
- Ինչո՞ւ Դավթին փոխարինեց Փոքր Մհերը:
- Որովհետև նույն ողբերգությունն ապրեցինք: Միայն մեկ տարբերությամբ` Աստված ինձ քարայրի փոխարեն հրաշալի ընտանիք տվեց:
- Ի՞նչ եք ժառանգելու Ձեր երեխաներին:
- Ազատություն` հարցեր տալու և պատասխաններ փնտրելու:
- Երևի տեղյակ եք` Հայաստանում ուսանողները պայքարում են տարկետման վերացման օրենքի նախագծի դեմ:
- Երանի նրանց: Նախանձում եմ:
- Բայց մի մասը կարծում է, որ ամոթ բան է, երբ երիտասարդը գիտությամբ զբաղվելու քողի տակ խուսափում է բանակում ծառայելուց:
- Ես չէ, որ պիտի դատեմ: Այն օրը, երբ լքեցի Հայաստանը, կորցրի այդ իրավունքը:
- Սփյուռքի և Հայաստանի կապի մասին ի՞նչ կասեք: Ի՞նչ կարող է անել սփյուռքը Հայաստանի համար, և ի՞նչ կարող է տալ Հայաստանի Հանրապետությունը սփյուռքին:
- Եթե միայն ցանկանայինք... Մեր հայրենիքը կդարձնեինք դրախտ:
- Ամեն տարի համահայկական հիմնադրամը սփյուռքից քիչ փող չի հավաքում:
- Ես նկատի ունեմ շատ ավելի մեծ ու գլոբալ հարց, քան փող հավաքելն է: Փող տալն ամենահեշտն է:
- Այսինքն` սփյուռքն ու Հայաստանը սերտորեն կապված են փողի գործով:
- Այսինքն`երկրի ճակատագրի հանդեպ պատասխանատվություն ոչ ոք չի զգում: Չի ուզում պատասխանատվություն վերցնել:
- Իսկ Դո՞ւք:
- Արդեն պատասխանել եմ այդ հարցին: Ես ու ինձ նմանները տանուլ ենք տվել:
- Ուզում եմ մի դրական բան հարցնել, որ ուրախ նոտայով ավարտենք: Ի՞նչ հարցնեմ` Դո՛ւք ասեք:
- Մի քանի օր առաջ քեֆս լավ էր, սիրտս` բարակ, 12-ամյա տղայիս ասացի` «Որտեղ էլ ապրելիս լինենք, մարմինս անպայման Հայաստանում կթաղես»: Տղաս պատասխանեց, որ Հայաստանը գերեզմանոց չի: