Հուլիսի 12-ին Արցախի քաղաքաշինության նախարար Կարեն Շահրամանյանն ընդունել է Հայաստանի տրանսպորտի նախարար Աշոտ Հակոբյանին, ում հետ կարեւոր նախագիծ է քննարկել: Արցախը Հայաստանին կապող երրորդ միջպետական մայրուղին կարող է դառնալ Կովսական-Միջնավան-Գորիս ճանապարհը, նշվել է հանդիպմանը: Շահրամանյանը բարձր է գնահատել երրորդ ճանապարհի ռազմավարական նշանակությունը, մնում է միայն ասֆալտապատման հարցը: Համաձայնագիր է ստորագրվել, որը թույլ է տալիս հուսալ, որ գործնական քայլերը սպասեցնել չեն տա:
Ներկայում Հայաստանն ու Արցախը կապում են Գորիս-Բերձոր-Ստեփանակերտ և Սոթք-Քարվաճառ ճանապարհները: Երկու ճանապարհն էլ անցնում են կտրտված տեղանքով եւ այնքան էլ հարմար չեն ճանապարհորդության համար: Երրորդ ճանապարհը Միջնավանով ավելի հարմար ու հարթ է, բայց վատ վիճակում է եւ կապիտալ վերանորոգման կարիք ունի:
Բացի այդ, այս ճանապարհն անցնում է Իրանի սահմանով, եւ ինչպես նշում է նախարարը, կարող է միջպետական մայրուղի դառնալ: Հիմա դժվար է պնդել, որ այդ ճանապարհը միջպետական նպատակներով օգտագործելու պայմանավորվածություն կա Իրանի հետ, բայց ոչինչ չի բացառվում:
Անցած տարի իրանական լրատվամիջոցները հրապարակել էին Արցախի արտաքին գործերի նախարար Մասիս Մայիլյանի հարցազրույցը, որում նա խոսել է Իրանի ու Արցախի սահմանի բացման նպատակահարմարության մասին: Հիշեցնենք, որ այդ սահմանի երկարությունը 100 կմ է, մինչդեռ Մեղրիում հայ-իրանական հատվածի երկարությունն ընդամենը 40 կմ է:
Վերջերս Հայաստան այցելած Իրանի էներգետիկայի նախարարը Նիկոլ Փաշինյանին է փոխանցել Իրան այցի հրավերը: Վաղուց ժամանակն է հայ-իրանական օրակարգում ներառել Արցախի միջոցով հաղորդակցության հարցը: Դա միայն ճանապարհը չէ, այլ նաեւ էներգետիկան, ջուրը: Իրանն էլեկտրաէներգիայի կարիք ունի, իսկ Արցախը հայտարարում է, որ կարող է էլեկտրաէներգիա արտահանել:
5 տարի առաջ Իրանի ու Արցախի սահմանին սկսվել է Խուդափերինի ՀԷԿ-ի շինարարությունը: Նախագիծը կանգնեցվել է կոնֆլիկտների պատճառով, սակայն որոշ տվյալներով՝ ամբարտակը կառուցված է: Վերջին մի քանի տարիներին Իրանն առնվազն երկու անգամ Ադրբեջանի հետ համաձայնագիր է ստորագրել այդ ՀԷԿ-ի ապագա շահագործման վերաբերյալ: Համաձայնագրերում նշված է, որ շահագործումը հնարավոր է «Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության վերականգնման» դեպքում:
Իրանի ու Ադրբեջանի հարաբերությունները ներկայում շատ ցածր մակարդակի վրա են: Բաքուն անուղղակի մեղադրում է Իրանին ապակայունացման ու Ադրբեջանում իսլամական կարգեր հաստատելու փորձերի մեջ: Այս պայմաններում Իրանը կարո՞ղ է Արցախի հետ սկսել ՀԷԿ համատեղ շահագործումը եւ բացել հաղորդակցությունները: