Հայերեն


Ապրանքները կթանկանան, նոյեմբեր-դեկտեմբերին ծանր իրավիճակ է սպասվում

Տնտեսություն

Սեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին

Hraparak-ը գրում է․

Մի քանի  օր է՝ սկսել է դոլարի փոխարժեքը կտրուկ բարձրանալ` նախկին 380-ից հասել է 420 դրամի։ Դրամը, որի կայունությամբ այդքան հպար- տանում էր նիկոլական իշխանությունը, սկսել է արժեզրկվել։ Տնտեսագետ Ատոմ Մարգարյանին հարցրինք, թե որն է դոլարի կուրսի բարձրացման պատճառը։

«Գլխավորը քաղաքական կամ ռազմաքաղաքական պատճառներն են․ Արցախի կորուստը, ցեղասպանությունը․․․ տվյալ դեպքում Արցախն էլ Հայաստան էր, մարդամեկն ասում էր՝ «Հայաստան է, եւ վերջ»։ Դա վերաբերում է նաեւ արժույթին՝ դրամին։ Արցախի արժույթը եւս դրամն է եղել, եւ 100 հազարավոր մարդկանց տեղափոխումը Հայաստան եւ իրենց հետ զգալի դրամային զանգվածի ներկրումը Հայաստան, բնականաբար, պետք է խախտեր հավասարակշռությունը։ Մյուս կողմից՝ այդ մարդիկ, բնականաբար, իրենց պլանները Հայաստանի հետ չեն կապում՝ կապված կյանքի, բնակարանային պայմանների հետ, եւ աշխատում են՝ որքան հնարավոր է արագ փոխանակել իրենց դրամական միջոցները դոլարի, եւ դա հավելյալ պահանջարկ է ստեղծել։ Իսկ ընդհանրապես, հայաստանյան սուբյեկտները՝ բիզնեսները, տնտեսությունները, այսպիսի ֆորսմաժորային, պատերազմական սրված իրավիճակում իրենց դրամային խնայողությունները տրանսֆորմացնում են դոլարի, դրա համար մոտ 10 անգամ մեծացել է դոլարի նկատմամբ պահանջարկը։ Այսօր դոլարի առքը մոտ 420 է, եւ եթե մեկնարկային կետ ընդունենք 380 դրամը, ապա ստացվում է, որ մոտ 9-10 տոկոսով դրամն արժեզրկվել է։ Սա հիմնական պատճառներից մեկն է՝ ռազմաքաղաքական, պատերազմական իրավիճակը, որի հետեւանքով մի կողմում, փաստորեն, պահանջարկն է մեծացել, մյուս կողմում էլ արտարժույթի առաջարկն է փոքրացել` այն իմաստով, որ աստիճանաբար նվազել է արտարժույթի ներհոսքը: Նախ՝ փոքրացել է Ռուսաստանի բանակից փախածների հետ եկած արտարժույթի ներհոսքի ծավալը, եւ առաջարկի կողմում որոշակի նվազում կա։ Մյուս պատճառն էլ արտահանումների կրճատումն է՝ արդեն մի քանի ամիս։ Դա կախված է ե՛ւ Ռուսաստանի կողմից քողարկված սանկցիաներից, երբ մենք տեսնում ենք, թե ինչ է կատարվում Լարսի անցակետում՝ կապված հայկական կոնյակների հետ, եւ եթե ապրանքների արտահանումը դանդաղեցվում կամ կասեցվում է, ապա արտարժույթի հետագա հոսքը Հայաստան նույնպես կրճատվում է։ Սա եւս աքսիոմա է եւ իր հետ բերել է այդ ձեւավորված հավասարակշռության խախտմանը»,- ասաց Մարգարյանը։

Տնտեսագետի խոսքով՝ նախկին փոխարժեքն արհեստական էր ձեւավորվել, որովհետեւ կառավարությունն իր կորպորատիվ շահերն ուներ։ «Պետք է նաեւ օբյեկտիվ լինել ու ասել, որ այն փոխարժեքը, որը ձեւավորվել ու պահվում էր Հայաստանում դոլար- դրամ՝ 380-390 միջակայքում, դա արհեստականորեն դրամի արժեւորման պրոցես էր, նպատակը շուկաներից որքան հնարավոր է՝ էժան դոլար քամելն էր, որովհետեւ արտաքին պարտքն արդեն սարսափելի խայտառակ մասշտաբների է հասել, եւ դրա սպասարկումը չափազանց մեծ ռիսկեր ու պրեսինգ է իր մեջ պարունակում։ Բնականաբար, երկրի դրամական, գործադիր իշխանությունների կորպորատիվ շահերի տեսանկյունից շատ ավելի ձեռնտու է եղել դոլարի արհեստական էժանացումը, եւ զսպանակն այդպես անընդհատ սեղմած պահելով, հատկապես շինարարական բումի պայմաններում․․․, սա իրավիճակ է, որը շատ նման է 2000-ականների իրավիճակին, այն ժամանակ էլ 2003 թվականից կտրուկ արհեստականորեն արժեւորվեց դրամը, դոլարը 550-ից իջավ մինչեւ 320 դրամ։ Այդ կուրսը պահպանվում էր մինչեւ 2008-09 թվականների ֆինանսատնտեսական ճգնաժամը»,- ասաց Մարգարյանը։

Ըստ Ատոմ Մարգարյանի՝ դոլարի արժեւորումը կարելի է պայմանավորել նաեւ տնտեսական ակտիվության անկմամբ։ «Սա նույնպես իր պատճառներն ունի, եւ այդտեղ ոչ վերջին դերն է խաղում վարվող քաղաքականությունը՝ հարկային ու պարտքային քաղաքականությունը։ Այս կառավարությունը գրեթե յուրաքանչյուր տարի 1 միլիարդ դոլարով ավելացրել է երկրի պետական պարտքը, եւ հատկապես այդ պարտքի ստրուկտուրայում առաջանցիկ աճել է երկրի ներքին պարտքը։ Սա աննախադեպ ռիսկեր է ստեղծել պետական բյուջեի կատարման, հատկապես պարտքի սպասարկման համար, եւ աննախադեպ թանկացել է պետական պարտքը, այսինքն՝ այն բեռը, որը նստած է ներկա ու ապագա սերունդների ուսերին, սա ներկա կաբինետի «հերոսության» արդյունքն է։ Եթե դուք պարտքի բեռն ավելացնում եք եւ ֆինանսական բուրգ եք կառուցում, այսինքն՝ ներկա պարտքը մարելու համար էլի նորանոր պարտքեր եք վերցնում` դրսից ու ներսից, դա մի գեղեցիկ օր կարող է այսպիսի հետեւանքներ ունենալ»,- պատասխանեց Մարգարյանը։
Հնարավո՞ր է, որ դոլարի նկատմամբ դրամի արժեզրկումը հանգեցնի նաեւ ապրանքների թանկացման։ Մարգարյանի խոսքով՝ առաջիկա շաբաթներին դա նկատելի կլինի․ «Միանշանակ, այդպիսի տենդենց կլինի առաջիկա շաբաթվա ընթացքում։ Դրանից առաջին հերթին օգտվում են ներկրողները, իհարկե, անվերահսկելի իրավիճակից, որովհետեւ տնտեսական մրցակցության հանձնաժողովը, ՊԵԿ-ը նման իրավիճակներում աչք են փակում ներկրված, պահեստավորված, խանութներում եղած ապրանքների վրա, որոնք ներկրվել են նախկին գներով՝ պատճառաբանելով դրամի փոխարժեքի անկումն ու դոլարի, եվրոյի արժեւորումը, բայց դրա համար է, որ հենց դրամն արժեզրկվում է, սկսում են գներն արձագանքել։ Այս պահին մենք չենք տեսնում, բայց համոզված եմ՝ շաբաթներ անց, եթե այսպես շարունակվի կամ մնա այս մակարդակի վրա, հատկապես ներկրվող սննդամթերքի, բենզինի, դեղորայքի, կենսական նշանակության մասսայական ապրանքների վրա գնաճային էֆեկտները կերեւան։ Առանց այդ էլ նոյեմբեր- դեկտեմբեր ամիսները գնաճային ամիսներ են, այդ ամիսներին կարող է սոցիալ-տնտեսական ծանր իրավիճակ ստեղծվել երկրում»։

Այն, ինչ կատարվում էր վերջին օրերին, իր լուռ ու խորիմաստ պատասխանը ստացավ այսօր.Շաքե Իսայան Չի կարելի «ինչ անում ենք՝ մեր էրեխեքի համար ենք անում» կարգախոսի տակ թաքնվելով, քանդել սեփական երեխաների ապագան. Մհեր Ավետիսյան Այս գեղեցիկ օրը սիրով հյուրընկալեցի «Ես կամ» նախաձեռնության փոքրիկ ու մեծ հերոսներին. Գագիկ Ծառուկյան Հունիսի 1-ը մետրոպոլիտենում. տոն, ժպիտներ և մուլտհերոսներԱՄՆ նախկին պետքարոտւղար Պոմպեոն քննադատել է Թրամփին. շարժվում ենք դեպի մի նոր «Մինսկի համաձայնագիր»Այաքսը նոր գլխավոր մարզիչ ունի. պաշտոնական Նիգերիայում տասնյակ մարզիկներ են զnհվել ավտոբուսի` կամրջից գետն ընկնելու հետևանքովԱռաջին անգամ «Միսս Աշխարհ» մրցույթում հաղթեց Թաիլանդի ներկայացուցիչը Կրակոցներ՝ Երևանի թիվ 13 դպրոցի ուղղությամբ Ընդունեք իմ անկեղծ շնորհավորանքները Ձեր ծննդյան 50-ամյակի կապակցությամբ․ Պուտինը շնորհավորել է ՓաշինյանինԳերմանիան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո առաջին անգամ զորքեր է ուղարկել այլ երկիրՎաչե Երիցյանի ու Սրբուհի Բալայանի սիրո պատմությունն ու առաջին ֆոտոշարքը հարսանիքիցԵրևանում բախվել են «Mercedes»-ն ու մոտոցիկլը. մոտոցիկլավարն ու ուղևորը, ովքեր մայր ու անչափահաս որդի են, տեղափոխվել են հիվանդանոցԳերմանիայում թեթև շարժիչով ինքնաթիռը ընկել է բնակելի տան վրա. երկու հոգի մահացել ենԻլոն Մասկը ներկայացրել է Telegram-ի անալոգը. այն կոչվում է XChat Հենրիխը ողջ աշխարհում բարձր է պահում Հայաստանի դրոշը. Յուրի Ջորկաեֆ Անգլիայի գրեթե բոլոր նոր տները մինչև 2027 թվականը կունենան արևային վահանակներ ԶՊՄԿ-ի շնորհավորական ուղերձը Երեխաների պաշտպանության միջազգային օրվա առթիվԱյսօր երեխաների պաշտպանության միջազգային օրն է, որը մենք նշում ենք որպես Մանուկների տոն. Ավետիք ՉալաբյանԴատարաններից մինչև աղբահանություն` ամեն ինչ ձախողել են. քաղաքացիԹրամփի դաշնակից սենատորը Կիևում հայտարարել է, որ շուտով «Պուտինի խաղը» կավարտվիԱՄՆ սենատոր Դեյնզն այցելել է Գյումրու Սբ․ Ամենափրկիչ եկեղեցի Ուկրաինայի ԱԹՍ-ների հարձակման հետևանքով Կուրսկի մարզում տուժել է 14 մարդ, այդ թվում՝ չորս երեխա«Կամուրջ» հասարակական նախաձեռնության և «Հայաստանը ես եմ» նախաձեռնության միջև փոխգործակցության հուշագիր է ստորագրվելՍպասվում է առանց տեղումների եղանակ․ օդի ջերմաստիճանը կբարձրանաԽստորեն դատապարտում և մերժում ենք ՀՀ կառավարչի և նրան կողակցված անձի զարհուրելի վարքագիծը… Ժամանակն է բռունցքվելու, վճռականության և գործողությունների. ՀՀԿ ԳՄ Ռոզա Դավթյանն իր հայրիկի հետ մանկության լուսանկարներից է հրապարակել Լույս անապատում. նորարարական արևային էներգիայով աշխատող կայանքները գիշերն ուղղահայաց ճառագայթ են արձակում մոլորվածների համար ԱՄՆ-ն կկրկնապատկի պողպատի և ալյումինի մաքսատուրքերը Ավստրալիայում գրանցվել է կապիկի ծաղկի նոր շտամով վարակման առաջին դեպքը FEAS Չեմպիոնների լիգայի բրոնզե մրցանակն Ամերիաբանկինն էՊարզվել են Երևանի Հաղթանակ թաղամասում տեղի ունեցած միջադեպի մի շարք հանգամանքներ․ ՆԳՆԴավթաշենի կամրջի տակ հայտնաբերվել է տղամարդու մшրմին Դիվանագետների համահայկական խորհրդի հայտարարությունըՍա բացառիկ ու պատմական արդյունք էր անկախ Հայաստանի կենսագրության մեջ, երբ մրցավայր մեկնած 6 մարզիկներից 4-ը պատվո հարթակ բարձրացան ու մեդալներ նվաճեցին. Գագիկ Ծառուկյան Արեգակի վրա տեղի է ունեցել տարվա ամենամեծ զանգվածային արտանետումը Հայաստանը՝ որպես կայուն, հզոր և զարգացող պետություն, կարող է կայանալ միայն այն դեպքում, երբ երկրում կգործեն իրավական ու հանրային պատասխանատվության ինստիտուտները․ Արտյոմ ՎարդանյանՀրդեհ` Բերքանուշ գյուղում «Ռեալի» պաշտպանը հեռացել է թիմից ԿԲ-ն չի փորձում բանկերին բերել ողջամիտ տնտեսվարման. Հրայր Կամենդատյան Հայաստանը կարիք ունի նոր քաղաքական ուժի. Արմեն ՄանվելյանՍկսում ենք աննախադեպ մի ծրագիր, որը կոչվելու է «200 տարի միասին»․ Մհեր ԱվետիսյանԱրդյո՞ք կպատժեն Արսեն Թորոսյանին Ադրբեջանը Խոզնավարում թիրախավորված կրակ է արձակում Իշխանությունները ճնշում են Արցախի նախագահին «Հայաքվեն» Փաշինյանի հայտարարություններով դատախազությանը հաղորդում է ներկայացնում հանցագործության մասին Փաշինյանի թիրախում Կաթողիկոսն է Գագիկ Ծառուկյանի հետ հարցազրույցի թեզիսների ամփոփում. Շաքե Իսայան«Եթե տնտեսապես հզոր լինենք, կհասնենք խաղաղության». Վարդան ՋհանյանՈչինչ էլ չի արվել, վատն ավելի շատ է, քան լավը. քաղաքացիներ
Ամենադիտված