Հայերեն


Forbes India-ի հոդվածներից մեկում ներկայացվել է Հայաստանի մշակույթն ու ժառանգությունը

Բաց մի թողեք

Սեղմեք ԱՅՍՏԵՂ, լրացրեք օնլայն հայտը և մոռացեք հոսանքի վարձի մասին

Forbes India-ի` վերջերս լույս տեսած հոդվածներից մեկում ներկայացվում են Հայաստանի մշակույթն ու ժառանգությունը։ Այս մասին հայտնում են ՀՀ զբոսաշրջության կոմիտեից:

«Սուզվելով հարուստ հայկական մշակույթի մեջ՝ դուք ականատես կլինեք հնագույն խաչքարերի փորագրություններին»,- նշվում է հոդվածում:

Հոդվածում, մասնավորապես, նշվում է. «Տուֆի և բազալտի հրաբխային հագուստով հագած Հայաստանի հովվական ճարտարապետությունը խուսափում է ավանդական խաչաձև ձևավորումից՝ արձագանքելով Արարատ լեռանը: Նրանց պատերի ներսում բացվում է գեղարվեստական գոբելեն՝ ներկված որմնանկարներով և բարդ քարե քանդակներով, որոնք պատմում են աստվածաշնչյան պատմություններ։

Մի աշխարհում, որտեղ կրոնը հաճախ հակամարտությունների աղբյուր է եղել, Հայաստանը որդեգրեց թարմացնող առաջադեմ մոտեցում՝ դառնալով առաջին ժողովուրդը, որը պաշտոնապես ընդունեց քրիստոնեությունը մ.թ. 301 թվականին: Լուրը տարածելու համար նրանք չէին ապավինում կրակահերթ քարոզներին կամ մեծ տաճարներին. փոխարենը նրանք դիմեցին արվեստին՝ ստեղծելով կրոնական արտահայտման յուրահատուկ ձև՝ խաչքարը։ Հայաստանում ժամանակը կարծես թե կանգ է առնում, 50,000 խաչքարեր, որոնց մակերեսներին փորագրված են կելտական խաչեր, արձանագրություններ, միախառնված ժանյակներ, բուսաբանական մոտիվներ և աստվածաշնչյան պատկերներ:

Հայ պատմաբան, հնագետ և մարդաբան Համլետ Պետրոսյանը բացահայտում է. «Խաչքարերի կանգնեցումը սկսվել է 9-րդ դարի կեսերին, երբ Բագրատունիների տոհմը ձեռք բերեց քաղաքական անկախություն: Խաչը բացօթյա հուշարձան էր, և եթե տարածքը ձեզ չէր պատկանում, արաբները խստիվ արգելում էին դրանց օգտագործումը, և միայն անկախության ալիքով սկսվեց խաչքարերի տեղադրումը: Մինչև 9-րդ դարը խաչքարեր կային տարբեր եկեղեցիների վրա, եկեղեցիների աբսիդների վրա, նրանց պատուհանների վրա և նրանց ֆրոնտոնների վրա, և որպես կանոն, վաղ քրիստոնեական հուշարձաններն ավարտվում էին թեւավոր խաչերով, բայց դրանք խաչքարեր չէին, խաչքարը սալաքար է, որը հատուկ նախատեսված է միայն խաչաձև ձևավորման համար»:

ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից 2010 թվականին «Ոչ նյութական մշակութային ժառանգություն» հռչակված այս խաչքարերը, ոգեշնչված օբելիսկի փորագրության արվեստով, դարեր շարունակ իրենց ներկայությունը դրոշմել են հայկական բնապատկերում:

Խաչքարերը փորագրված են տարբեր քարերի վրա՝ բնական սև քարից մինչև դեղնակարմրավուն տուֆ և բազալտ: Խաչքարագործ Ռուբեն Ղազարյանը, ով իր արհեստը հղկել է 13-րդ դարի Նորավանքում, աշխատում է փափուկ, ֆելզիտե քարով, որը հոմանիշ է միջնադարյան հայտնի վարպետ ճարտարապետ Մոմիկի անվան հետ։ Մինչդեռ մեկ այլ վետերան խաչքարագործ Բոգդան Հովհաննիսյանը Վանաձորի իր արհեստանոցում պահպանում է խաչքարագործության դարավոր ավանդույթը՝ գիպս քարի վրա փորագրելով։

Խաչքարագործ, 42-ամյա Բաբիկ Վարդանյանը, ում նախնիները քարտաշի վարպետներ են, նշում է. «Հայրս խաչքարագործությամբ սկսել է 1970-ականներին։ Սա խորհրդային ժամանակաշրջանն էր, երբ քրիստոնեությունն արգելված էր, և եկեղեցիների մեծ մասը փակվեց։ Սկսեցի խաչքարեր պատրաստել, որոնք պատվիրվում էին հիմնականում որպես տապանաքար։ Վերջին 20 տարում ես պատրաստել եմ ավելի քան 200 խաչքար, որոնցից յուրաքանչյուրը յուրահատուկ է և ունի իր հստակ պատմությունը։ Խաչքարը ձեռքի աշխատանք է։

Ես օգտագործում եմ կտրիչ և մուրճ։ Հնում, երբ սղոց չկար, մարդիկ ձեռքով հարթեցնում ու տեղափոխում էին քարերը, դրա համար էլ կոչվում էին քարտաշ վարպետներ։ Հիմա, իհարկե, կան նաև էլեկտրական գործիքներ, որոնք հեշտացնում են քարի մշակումը, բայց միևնույն ժամանակ մարդու ձեռքը քարին հոգի է տալիս, յուրաքանչյուր խաչքարի վրա աշխատում եմ միջինը 1-1,5 ամիս, իսկ ավելի բարդ խաչքարերի պատրաստումը տևում է երեք-վեց ամիսներ»:

Քահանաները խաչը հավասարեցրին բարերար ծառի, որը ապաստան էր տալիս ողջ աշխարհին: Ոգեշնչված այս փոխաբերությունից՝ արհեստավորներն իրենց ճարպիկ ձեռքերով այս աստվածային խորհրդանիշները վերածեցին մնայուն քարե քանդակների, մինչդեռ լուսավորիչները իրենց գեղարվեստական նրբագեղությամբ կյանքի կոչեցին դրանք սուրբ տեքստերի էջերում: Աշխարհի՝ որպես պարտեզի խոր արմատավորված պատկերացումը, որը վաղուց արմատացած էր հայի հոգեկանում, նոր տուն գտավ քրիստոնեական խաչի մեջ, որն ի սկզբանե սահմանափակվում էր կոշտ քառակուսու մեջ, կերպարանափոխված դեպի երկինք՝ վերածվելով կյանքի ծառի:

Հոդվածն ամբողջությամբ` այստեղ:

«Արսենալը» ոչ ոքի խաղաց «Էվերտոնի» հետՉինաստանն ԱՄՆ-ին կոչ է արել չեղարկել միակողմանի մաքսատուրքերը Հայկական իմպրեսիոնիզմ․ ազգային պատկերասրահում վերաբացվել է հայկական արվեստի մշտական ցուցադրությունըԻնչ իրավիճակ է Լարսում Ինչպե՞ս պաշտպանել Ձեր բանկային հաշիվներն ու էլեկտրոնային դրամապանակըԼիլիթ Հովհաննիսյանը նոր տեսահոլովակ է թողարկել, որի հերոսուհին Արմենչիկի դուստրն է«Դեմ ենք հայտարարագրմանը». քննարկում Արտաշատի տարածաշրջանի բնակիչների հետԱրարատում բախվել են բեռնատարը և «ՎԱԶ 2101»-ը․ կա տուժած «Ոչ ավել, ոչ պակաս, ուղիղ 41». Արամ MP3-ն նշում է ծննդյան տարեդարձը ՆԱՏՕ-ն Ուկրաինայի հարցով բանակցություններում «կարմիր գծեր» չունի. ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար«Յուվենտուս»-ն ինձ բավարար ժամանակ չտվեց․ Մոտա Հույսի զգացումը չի դադարել, այն ճիշտ ժամանակին պետք է գործադրվի, որով կկնքվի այդքան բաղձալի հաղթանակը․ Բագրատ ՍրբազանՆեթանյահուն ծրագրում է ապրիլի 7-ին Վաշինգտոնում հանդիպել Թրամփի հետ․ Axios Աշխարհը կարձագանքի ԱՄՆ-ի կողմից սանձազերծված մաքսատուրքերի պատերազմին. ՄադուրոԻ՞նչ կորոշի Սահմանադրական դատարանն ապօրինի գույքի հարցով ԱՄՆ-ը և Եվրամիությունը ճնշո՞ւմ են գործադրում Հայաստանի վրա Գյումրիում թնջուկը լուծվեց, բայց խնդիրները՝ մնացին Արևմուտքը չի հավատում Նիկոլի ժողովրդավարությանը Ժամանակն է սթափվելու և գիտակցելու, որ մենք՝ որպես Հայաստանի քաղաքացիներ, պետք է տեր կանգնենք մեր պետականությանը. Մհեր Ավետիսյան Մեկ անձի հաշվով երկու արևային մարտկոց. ինչպե՞ս խնայել տարեկան 1000 եվրո էներգիայի վրա ԵՄ-ում Առանց Արցախի` մենք կորցրել ենք մեր ռազմավարական խորությունը. Արմեն Մանվելյան Բաքվում պահվող մեր պատանդների ազատ արձակման համար եռանդուն աշխատանք պետք է ընթանար խորհրդարանական դիվանագիտության ոլորտում. ՀայաՔվեՓաշինյանը խաբեբա է և դավաճան, նա պետք է հեռանաԶՊՄԿ բարեգործական հիմնադրամի կողմից աշխատակիցների և նրանց երեխաների ուսման վճարների փոխհատուցման կարգի մասինLi Lake Resort & Spa՝ քո փոքր բիզնեսը կապուտակ Սևանում Առևտրային պատերազմի նոր շրջափուլն ու բացվող հնարավորությունները. «Փաստ» ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ․ Ինչո՞ւ են Ձեր նկատմամբ այսքան խիստ. հարց՝ կալանքի տակ գտնվող Արաբկիրի նախկին թաղապետ Արամ Ազատյանին Անհրաժեշտ է հասնել արտաքին ուժային կենտրոնների կողմից Հայաստանի մոտեցումների աջակցության. «Փաստ» Անպատժելիության ծանր հետևանքները. «բեսպրեդելը» երբեք լավ տեղ չի տանում, այդ թվում՝ «բեսպրեդել շիկներին». «Փաստ» «Ուզում են ջարդել ժողովրդի, ապա և պետության ողնաշարը». «Փաստ» Ո՞ր մի բանիմաց մասնագետն իր անունը կկապի այս իշխանությունների հետ. «Փաստ» Ռոբերտ Քոչարյանի դիրքերն ուժեղացան. «Փաստ» Ինչո՞ւ են անտեսվում բազմազավակ ընտանիքները. կառավարությունից ո՛չ դրական, ո՛չ բացասական պատասխան չեն տալիս. «Փաստ» Քվեարկության արդյունքները նաև արտաքին քաղաքականության նկատմամբ հասարակության վերաբերմունքի արտահայտություն էին. «Փաստ» Համընդհանուր հայտարարագրման վերջնաժամկետը դեռ չի փոխվել, իսկ քաղաքացիները համատարած բոյկոտում են համակարգը. «Փաստ» Մոլորակի ամենահարուստ մարդիկ 24 ժամում կորցրել են 208 միլիարդ դոլար Թրամփի որոշման պատճառով. BloombergՄոսկվա-Բաքու կապերը շարունակում են ամրապնդվել, զարգանալ, առանձնահատուկ նշանակություն ունի Պուտինի և Ալիևի միջև փոխվստահելի երկխոսությունը. ԼավրովԱրհեստական ​​բանականության տեխնոլոգիաներն առաջիկա տարիներին կազդեն աշխատատեղերի 40%-ի վրա. ՄԱԿՊուտինի և Թրամփի միջև առաջիկա օրերին հեռախոսազրույց չի նախատեսվում. Պեսկով Ծովակ գյուղի 33-ամյա բանկիչը հատել է 104 բարդի «Ես շոու բիզնեսում միակ մարդն եմ եղել, որ հրապարակավ իրեն պաշտպանել եմ, երբ ծաղրում էին իր ռուսերենի «փայլուն» իմացության համար». Շուշան Պետրոսյանը՝ Սոնա Շահգելդյանի հետ վեճի մասինԲաքուն Երևանից ականապատ տարածքների «ճշգրիտ քարտեզներ» է պահանջում. Այխան ՀաջիզադեԳազայում մեկ օրում 112 մարդ է զոհվել իսրայելական հարձակումների հետևանքով Էդգար Մխիթարյանի «Խորալը» և Հայկ Ջուլհակյանի «Գարնանային հրաշք» ստեղծագործությունները ընգրկվել են «Երեխաները երեխաներին» ժողովածուի մեջԹուրքիայում 648 մարդ թունավորվել է շաուրմայից Սա խենթությnւն է. «Տոտենհեմի» մարզիչը՝ «Չելսիի» հետ հանդիպման մրցավարության մասինԹրամփը ցույց է տվել ԱՄՆ-ում բնակության թույլտվության համար նախատեսված ոսկե քարտըՊուտինի հատուկ ներկայացուցիչը Վաշինգտոնում քննարկել է ՌԴ-ԱՄՆ ուղիղ չվերթերի վերականգնման հարցըԱրարատԲանկը՝ ՓՄՁ-ների կողքին շուրջ 20 տարի ՆԳՆ-ն վարորդների ատեստավորում չի անցկացնի․ մտադիր են լավարկել «պռավա տալու» բիզնես-պրոցեսը
Ամենադիտված