Հայերեն


Խաղաղության համաձայնագրի «դամոկլյան սուրը». «Փաստ»

Քաղաքականություն

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Խաղաղության համաձայնագրի բոլոր կետերի համաձայնեցումը հռչակվեց որպես շատ մեծ հաջողություն, իշխանություններն էլ հերթական անգամ սկսեցին դրոշակ ծածանել, որ գնում են խաղաղության հաստատման ճանապարհով, «խաղաղության դարաշրջանը» շատ մոտ է։

Այնինչ փաստաթղթի առնվազն վերջին երկու կետի համաձայնեցումը ենթադրում է, որ Հայաստանը գնում է հերթական զիջումների։ Պատահական չէ, որ նույնիսկ Գերմանիայի արտգործնախարար Անալենա Բերբոքն էր հայտարարել, թե ողջունում է Երևանի «համարձակ զիջումները»։ Ու, ինչպես ՀՀ իշխանություններն են խոստովանում, այդ զիջումները վերաբերում են նվազագույնը երկու կետերին՝ միջազգային ատյաններում փոխադարձ հայցերը հետ կանչելուն և սահմանին երրորդ ուժերի տեղակայումից հրաժարմանը։ Թեպետ, այստեղ իմիջիայլոց նշենք, որ մյուս 15 կետերն այդպես էլ չեն հրապարակվել, և դրանց առումով պատկերացում կազմել կարելի է միայն անցած մի քանի տարվա ընթացքում հպանցիկ քննարկումներից:

Իհարկե, իիշխանություններն էլ կարող են հայտարարել, թե՝ տեսեք, Ադրբեջանն էլ է համաձայնում իր հայցերից հրաժարվել, բայց Ադրբեջանի հայցերն իրականում մեզ համար այդքան վտանգավոր չեն, քանզի հնարածին հայցեր են ու անապացուցելի, որքան մեր հայցերն Ադրբեջանի համար։ Խնդիրն այն է, որ Ադրբեջանը կոնկրետ պատերազմական հանցագործություններ է գործել, ու եթե միջազգային ու դատական մակարդակով այդ հանցագործություններն արձանագրվեն, ապա հետագայում Բաքուն լուրջ խնդիրներ կարող է ունենալ, երբ տարբեր միջազգային կենտրոններ այդ որոշումներն օգտագործեն Ադրբեջանի նկատմամբ։ Իսկ ընդհանուր առմամբ իրադարձությունները ցույց են տալիս, որ Բաքուն չի հրաժարվում դատական գործընթացներից, դրա համար էլ այսօր իրենց մոտ պահվող ՀՀ ռազմաքաղաքական ղեկավարության ներկայացուցիչներին դարձրել են դատական ֆարսի մաս, որի արդյունքում հետագայում կարող է հիմք ստեղծվել Հայաստանի նկատմամբ ռազմական գործողություններ սկսելու կամ մեղադրանքներ հասցեագրելու նպատակով։

Ինչ վերաբերում է երրորդ երկրների ուժերի կամ ներկայացուցիչների սահմանին բացառելուն, ապա դա նույնպես շատ ձեռնտու է Ադրբեջանին, դրա համար էլ ադրբեջանական կողմն անընդհատ բողոքում է Հայաստանում ԵՄ քաղաքացիական դիտորդների ներկայությունից։ Պատճառը թերևս այն է, որ ադրբեջանական մեդիայում խմորվում է այն տեսակետը, թե Հայաստանը ռազմական հարձակման կամ ռևանշի է պատրաստվում։ Իսկ երբ ռազմական ուժերի տեղաշարժերն արձանագրողներ չլինեն, ապա Բաքվի ռեժիմը կարող է նախահարձակ լինել, ինչպես միշտ են արել, և խաղարկել այն սցենարը, թե Հայաստանը հարձակվել է Ադրբեջանի վրա, ու իրենք ստիպված են եղել պատասխան քայլեր ձեռնարկել։

Մյուս կողմից էլ՝ Բաքուն փորձում է մաքսիմալ ճնշում գործադրել հայկական կողմի վրա ագրեսիայի սպառնալիքի միջոցով։ Դրա համար էլ ադրբեջանական ռազմական գերատեսչությունը պարբերաբար հայտարարություններ է տարածում, թե իբր հայկական կողմը կուտակումներ է իրականացնում սահմանին, կրակում է և այլն։ Իսկ երբ հայկական կողմը պահանջում է կոնկրետ ապացույցներ ներկայացնել, բնականաբար, չեն ներկայացվում, որովհետև դրանք չկան։ Ըստ երևույթին, ադրբեջանական կողմը ցանկանում է շոշափել միջազգային դերակատարների տրամադրությունները, որպեսզի հարկ եղած դեպքում ագրեսիայի դիմելու արդյունքում համաձայնագրի կնքումը դարձնի ժամանակավրեպ։

Ու սա այն դեպքում, որ համաձայնագրի այս տեսքով կնքումն ինքնին հայկական կողմի համար նոր խնդիրներ կարող է ստեղծել, քանի որ դրանում արտացոլված կետերի հետ կապված բազմաթիվ անորոշություններ կան։ Առաջին հերթին դա վերաբերում է վերահսկողության մեխանիզմների բացակայությանը։ Հայաստանն ու Ադրբեջանը առցանց տարբերակով առաջարկներ են փոխանակել, որի արդյունքում էլ ինչ-որ փաստաթուղթ է ստացվել, բայց հարցական է, թե ո՞վ պետք է ապահովի այդ համաձայնագրի կիրարկումը և հետևի, որ այն չխախտվի։ Այսինքն, ո՞վ է երաշխավորը: Հասկանալի է, որ եթե համաձայնագիրը չներառի հստակ վերահսկողական մեխանիզմներ և միջազգային դերակատարների ներգրավվածություն (օրինակ՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբ, Ռուսաստան, ԱՄՆ, Եվրամիություն և այլն), ապա Ադրբեջանը կարող է խախտել իր պարտավորությունները՝ առանց «աչքը թարթելու»։ Մյուս կողմից էլ՝ եթե Ադրբեջանը պահանջի, որ համաձայնագրում տեղ գտնեն տարակարծությունների տեղիք տվող դրույթներ, ապա Բաքուն հետագայում կարող է այդ անորոշությունների դաշտն օգտագործել նոր զիջումներ կորզելու նպատակով։

ՀՀ իշխանությունները հայտարարում են, թե համաձայնագիրը չի կարող բոլոր ոլորտները կարգավորել: Այդ դեպքում պետք է նկատի ունենանք, որ Ադրբեջանը կարող է մյուս ոլորտների հետ կապված անընդհատ պահանջներ ներկայացնել, որոնք դուրս են համաձայնագրի դաշտից։ Ինչը և, ի դեպ, արդեն իսկ անում է: Օրինակ՝ եթե համաձայնագրում անդրադարձ չկա ռազմական ոլորտին, ապա Ադրբեջանի կողմից կարող է պահանջ դրվել Հայաստանի զինված ուժերի կրճատման մասին և այդպես շարունակ։

Մյուս կողմից՝ Փաշինյանը մանիպուլացնում է հանրությանը՝ ասելով, թե Սյունիքով անցնող ճանապարհը լինելու է իր հոդվածում նկարագրվածի պես, այսինքն, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը» չի լինելու, բայց մոռանում է նշել, որ կողմերը մինչ այդ պայմանավորվել էին հաղորդակցության ուղիների ապաշրջափակումը դուրս թողնել համաձայնագրից։

Ալիևը հայտարարում է, թե իրենց ընդամենը թուղթ է պետք, իսկ Հայաստանի նկատմամբ վստահության մակարդակը զրոյական է։ Սա նշանակում է, որ Ադրբեջանին ընդամենը իրավական հիմք է անհրաժեշտ, որպեսզի Արցախի էջի վերաբացման հնարավորությունն ընդհանրապես փակի, իսկ նոր պահանջներից ադրբեջանական կողմը չի հրաժարվելու։

Ըստ այդմ, եթե համաձայնագիրը կնքվի կարճաժամկետ քաղաքական կամ դիվանագիտական շահերից ելնելով՝ առանց երկարաժամկետ ռազմավարական հաշվարկների, ապա ապագայում Հայաստանը կարող է հայտնվել ավելի թույլ բանակցային դիրքերում և ստիպված լինել գնալ լրացուցիչ զիջումների։

ԱՐՍԵՆ ՍԱՀԱԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Նոր զարգացումներ ՀԷՑ-ի սեփականազրկման գործով Ադրբեջանը որևէ կերպ մտադիր չէ հետ կանգնելու իր նախապայմաններից Հնդկաստանի քայլը՝ օրինակ նաև Հայաստանի համար Անվտանգության փոխարեն՝ նոր սպառնալիքներ Հայաստանի համար Մեր տան գույքահարկը 30 անգամ բարձրացել է. քաղաքացի Դեպի դպրոց 2025․ HONOR 400 Lite 5G սմարթֆոնն ավելի հասանելի է Ucom-ի հատուկ առաջարկի շնորհիվ Fast Shift-ը թողարկել է իր «Հավատարմության ծրագիրը»՝ գրավիչ առաջարկներով Փաշինյա՛ն, հերիք է ժողովրդին խաբես. գնա՛ հանրաքվեի և տես՝ ժողովուրդը քեզ աջակցո՞ւմ է. Չալաբյան Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է Զանգեզուրի միջանցք․ խոստումների և իրականության միջև. «Փաստ» 47 կազմակերպությունից 26-ը ՌԴ ծաղիկ արտահանելու արտոնագիր չի ստացել Ռուսաստանցի օլիգարխի 106 մետրանոց զբոսանավն ԱՄՆ-ում կհանվի աճուրդի Նոր Նորքի ոստիկաններն ատրճանակ են հայտնաբերել (տեսանյութ) ԵՄ առաջնորդները պնդում են՝ Ուկրաինան պետք է ինքը որոշի իր ապագան Իրանում երկրաշարժ է տեղի ունեցել Երևանում հացի արտադրամասի արտադրական գործունեություն է կասեցվել Կոտայքում հայտնաբերվել է առանձնապես խոշոր չափերի մարիխուանա (տեսանյութ) Արարատում բախվել են «Mazda 6»-ը ու «Nissan»-ը. կա տուժած Մասկը որոշել է դատի տալ Apple-ին «Grand Chess Tour: Saint Louis Rapid & Blitz 2025» մրցաշարի միանձնյա առաջատարն է Լևոն ԱրոնյանըTelegram-ը սկսել է արգելափակել անձնական տեղեկություններ հրապարակելու և շանտաժի համար օգտագործվող ալիքներըԿրիշտիանու Ռոնալդուն ամուսնության առաջարկ է արել Ջորջինա Ռոդրիգեսին՝ մինչև 5 միլիոն դոլար արժողությամբ մատանիովՈւնեցա ևս մեկ կարևոր հանդիպում. Մհեր ԱվետիսյանՀայաստանի շրջափակումը միայն խորանալու է. Դավիթ Սարգսյան Նազելիների նոր հաջողությունները Խաղաղություն ու՞մ հետ` ահաբեկիչ Ալիևի՞. Մենուա Սողոմոնյան Կարապետյանների ընտանիքը «ՀԷՑ»-ի սեփականազրկման գործով ներդրումային արբիտրաժ է նախաձեռնել Հայաստանի Հանրապետության դեմԵրևան-Սևան ճանապարհին ավտոմեքենա է այրվել Կարապետյանների ընտանիքը պահանջում է, որ արբիտրաժային տրիբունալը պարտավորեցնի Հայաստանի Հանրապետությանը հատուցել արդեն իսկ հասցված, ինչպես նաև սպասվող վնասներըԽաղաղություն թուրքի կոշիկ լիզելով չեն մուրում, այլ փորձում են հավասարը-հավասարի հետ բանակցել, ինչը քո դեպքում լուսին թռչելու պես մի բան է. Արմեն Հովասափյան Մարիա Չանդիրյանը Գենդեր փարթիից լուսանկարներ է հրապարակել Անցած 1 օրում գրանցվել է 20 ավտովթար․ 1 մարդ զոհվել է, 30-ը՝ ստացել տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներ Նավասարդի տոնի կապակցությամբ «ՀայաՔվեի» անդամներն այցելել են Լոռու մարզի Ալավերդի, Ախթալա և Շամլուղ համայնքներ, երեխաներին մարզական և գրենական պիտույքներ նվիրել Լաչինի միջանցքը չկա, բայց սրանք «Զանգեզուրի միջանցք» են բացում. Արմեն Մանվելյան Ոսկու գինն անկում է ապրում Երիտասարդների միջազգային օր․ ԱրարատԲանկն ապահովել է 260 երիտասարդի մասնակցությունը վրանային ճամբարիԿալիֆոռնիայում Ֆերմերներն ասում են, որ արևային մարտկոցները աճեցնելու լավագույն «մշակաբույսերն» են Նորվեգիան պատրաստ է ՄՔԴ-ի հրամանով ձերբակալել Նեթանյահուին նրա այցի դեպքում Դատարանը հաստատել է Սամվել Կարապետյանի ձերբակալման ապօրինի լինելու փաստը Փաշինյանն՝ ընդդեմ ազատ մամուլի Յոթ զանգ՝ մեկ օրում. Փաշինյանը «հաշիվ» էր տալիս արածի համար Համաձայնագիր, որը ոչինչ չի պարտադրում Այո՛, Սամվել Կարապետյանը քաղբանտարկյա՛լ է. Հայաստանի հաջորդ նախագահ Սամվել Կարապետյանը պետք է անհապաղ ազատ արձակվի. Խաչիկ ԱսրյանՖասթ Բանկի աջակցությամբ կայացել է Ազգային երիտասարդական երկրորդ համաժողովը Խոշոր ու ողբերգական ավտովթար՝ Կոտայքի մարզում․ կա 1 զոհ, 3 վիրավոր Իմ գլխավոր առաքելությունը եկեղեցու և քրիստոնյաների պաշտպանությունն է․ Ռոբերտ Ամստերդամ Հորդորում եմ Սամվել Կարապետյանի ընկերներին և համախոհներին համախմբվել Այստեղ եմ՝ պաշտպանելու եկեղեցուն և Քրիստոսի այն զավակներին, ովքեր ապօրինաբար ազատությունից զրկվել են․ Ռոբերտ ԱմստերդամՄեր տարածաշրջանում Հայաստանից հետո ամենից շատ խաղաղություն ուզում է Ռուսաստանը․ Մհեր ԱվետիսյանIDBank-ը համալրել է կանոնադրական կապիտալը
Ամենադիտված