«Ստոկհոլմյան սինդրոմ». ինչու՞ են պատանդները սիրահարվում «տերերին»
ՀասարակությունՀոգեբանության մեջ գոյություն ունի, այսպես կոչված, «Ստոկհոլմյան համախտանիշ» ֆենոմենը: Դրա էությունը կայանում է նրանում, որ զոհը (պատանդ պահվող անձը) ի սկզբանե ագրեսորի (այսինքն՝ պատանդ վերցնողի) նկատմամբ զգում է վախ և հակակրանք, որը հետագայում վերածվում է համակրանքի: Օրինակ՝ ժամանակի ընթացքում պատանդներն սկսում են ապրումակցել իրենց պատանդ պահողներին և ինչ-որ կերպ նույնիսկ խոչընդոտել իրենց իսկ ազատագրմանն ուղղված գործողությունները: Կարող են նույնիսկ նախկին ագրեսորների և պատանդների միջև առաջանալ ընկերական հարաբերություններ:
Եզրույթն առաջացել է հայտնի դեպքից հետո, երբ 1973 թ. օգոստոսի 23-ին բանտից փախած և զինված հանցագործ Յան Էրիկ Ուլսոնը գերեվարեց Ստոկհոլմի կենտրոնում գտնվող բանկերից մեկի 4 աշխատակիցներին և պահանջեց նրանց ազատագրման համար 4 պայման՝ գումար, զենք, ավտոմեքենա և իր խցակից ընկեր Կլարկ ՈՒլաֆսոնի ազատագրումը: Հակառակ դեպքում նա սպառնում էր, որ կսպանի պատանդներին:
Շատ արագ բավարարվեց պահանջներից մեկը. ազատագրվեց և բանկ բերվեց Կլարկ Ուլաֆսոնը , և «ոչ բախտավոր» (իսկ,միգուցե, բախտավոր) պատանդներին առջևում մնում էր դեռ 5 օր միասին անցկացնել:
Քանի որ Ուլսոնի ոչ բոլոր պահանջներն (չկար զենք, գումար և ավտոմեքենա) արդարացվեցին, նա սկսեց սպառնալ իր պատանդներին,և խոստացավ, որ ոտիկանության գրոհի ժամանակ կկախի նրանց: Նա նաև հասկանալի ձևով դրսևորեց իր որոշումների լրջությունը՝ վիրավորելով պատանդներից մեկին և ստիպելով զենքի սպառնալիքի տակ նրան երգ երգել: Դրությունը լարված էր: Սակայն, հետաքրքիրն այն էր, որ երկու օր անց պատանդների և նրանց գերեվարողի միջև հարաբերություններն սկսեցին փոխվել, իսկ ավելի ճիշտ՝ լավանալ:
Պատանդները հանկարծ սկսեցին քննադատել ոստիկանությանը և պահանջեցին դադարել իրենց ազատությանն ուղղված գործողությունները: Պատանդներից մեկը, Քրիսթին Էնմարկը, Ուլսոնի և կառավարության միջև լարված բանակցություններից հետո անձամբ զանգահարեց Շվեդիայի վարչապետ Ուլաֆ Պալմեին և հայտարարեց, որ ամենևին չի վախենում Ուլսոնից և Ուլաֆսոնից, այլ, ընդհակառակը, համակրում է նրանց և պահանջում է անհապաղ կատարել նրանց պահանջները:
Վերջիվերջո, օգոստոսի 28-ին, լարված վիճակի 6-րդ օրը, ոստիկանները գազային հարձակման շնորհիվ կարողացան ազատագրել պատանդներին: Ուլսոնը և Ուլաֆսոնը հանձնվեցին, իսկ պատանդներն ազատագրվեցին:
շարունակությունը՝ կայքում