«Ամեն ինչ իմ դեմ էր, բայց անվերապահ հավատը հաղթեց». Բաբկեն Չոբանյան
LifeՑանկանու՞մ ես ստանալ Ավտովարկ ընդամենը մեկ օրում։ Պարզապես դիմիր առցանց, լրացրու օնլայն հայտը ԱՅՍՏԵՂ և մեր մասնագետները հաշված րոպեների ընթացքում կապ կհաստատեն քեզ հետ։ Լրացրու հենց հիմա
Բաբկեն Չոբանյանի հետ հանդիպեցինք Հովհաննես Թումանյանի անվան թանգարանի հետնաբակում: Թռչունների ձայների ներքո ու գեղեցիկ կանաչով շրջապատված էլ խոսեցինք հնարավոր բոլոր թեմաներից: BRAVO.am-ի համար դերասանը պատմել է յուրահատուկ ձայնի, հայտնիությանը լուրջ չվերաբերվելու ու ինքն իրեն բացահայտելու մասին:
- Ինչպե՞ս է անցել Ձեր օրը մինչեւ մեր հանդիպումը:
- Բավական հանգիստ. ժամանակ ունեի ամեն ինչ առանց շտապելու անելու: Արթնացա, արեւը տեսա, ուրախացա եւ պայծառ տրամադրությամբ հասա այստեղ: Աշխատում եմ օրերս հիմնականում ծրագրել, որ որեւէ բան բաց չթողնեմ կամ պայմանավորվածություն խախտեմ, դա ինձ համար կարեւոր է:
- Իսկ կա՞ որեւէ բան, որ օրվա ընթացքում անպայման ուզում եք հասցնել:
- Մարզումներն են. տարիքի հետ դրանց կարիքը զգացվում է: Բացի այդ էլ էներգիա եմ ստանում, ինձ թեթեւ ու ամուր զգում:
- Թատրոնի դերասանների մասին ասում են, որ նրանք ավելի թիմային որակներ ունեն: Իսկապե՞ս կան այդպիսի առանձնահատկություններ:
- Այդ մասին շատ չէի մտածել, բայց թատրոնում ավելի շատ է ենթադրվում թիմային աշխատանքն՝ ուզես, թե չուզես: Դրանից միայն գործն է շահելու: Եթե թիմային չեղանք, բոլորս ենք տուժելու: Կինոյում, ի տարբերություն թատրոնի, ժամանակավոր խումբ է հավաքվում, բայց այդ ժամանակ էլ կա թիմային աշխատանքի կարիքը: Միայնակ ոչինչ չես կարող ու պետք էլ չէ, որ անես:
- Դերասանը նույնը չպետք է լինի. ինչպե՞ս են Ձեր փոփոխման փուլերը տեղի ունենում:
- Երբ խնդիր չես դնում՝ անպայման ուրիշը դառնալու, սկսվում է ճշմարիտ աշխատանքը: Պետք է ճանաչես այդ կերպարը, ուսումնասիրես, հասկանաս, հետո փորձես «դառնալ» այդ մարդը: Վերջում ես հասկանում՝ ինչքանով կարողացար նրան ստանալ ու որքանով համոզիչ դարձար:
- Ի՞նչ եք Ձեզնից տալիս նրանց:
- Ամբողջն ինձնից է. իմ օրգանիկությամբ է, իմ մարմինն է, ձայնը: Ինձ համար կերպարն առաջին հերթին մտածողություն է. եթե կերպարի միտքը կարողացա հասկանալ, մնացածը կգտնեմ: Փորձում եմ հասկանալ, թե ինչպես է մտածում, աշխարհին ոնց է նայում, ինչ բնավորություն եւ խնդիրներ ունի, եւ վերջում՝ ինչ է ուզում: Համապարփակ աշխատանք է, որը պետք է ժամանակի ընթացքում կարողանաս անել: Երբ հանդիսատեսը հավատում է, որ նրա անունը Պողոս է, ոչ թե՝ Բաբկեն, ուրեմն՝ գործիդ կեսն արել ես:
- Ունեցե՞լ եք վատ ներկայացում, որ Ձեր սրտով չի եղել:
- Իհարկե, մեծամասամբ դժգոհ եմ մնում. ոչ թե ձախողվում են, այլ որեւէ բան կարելի էր այլ կերպ անել: Ներկայացումների լավն այն է, որ միշտ հնարավորություն ունես հետո փոխելու, պրոցեսն անընդհատ է: Իսկ ֆիլմում մի 15 անգամ փորձում ես, մեկն է ֆիքսում ու այդպես էլ մնում է: Թատրոնում միշտ կարող ես որեւէ նորություն փորձել, դա շատ հետաքրքիր ու կենդանի գործընթաց է: 3-4-րդ անգամից սկսած՝ ներկայացումը սկսում է իր առանձին կյանքով ապրել:
- Իսկ ինչո՞ւ ոչ հենց ամենասկզբից:
- Պրեմիերային նախորդում է մի քանի ամսվա քրտնաջան աշխատանք, փորձեր, որոնումներ, հաջողություններ, ձախողումներ, ի վերջո, գալիս է այդ ամենն ամփոփելու օրը: Առաջին ներկայացումը սովորաբար լավն է լինում, ամենավատը 2-րդ օրն է, հատկապես, եթե պրեմիերան հաջողված է եղել: Այդ օրը շատ լարված ես լինում, հուզված ու ոգեւորված, չափաբաժինը քչանում է, ու 2-րդն անհաջող է ստացվում, 3-րդը՝ կամ այս կողմ, կամ՝ այն: Պրեմիերան մեծ սթրես է, բայց քանի որ դու ձգտում ես դրան, օրգանիզմիդ վրա այդքան էլ չի անդրադառնում: Մեր ամբողջ կյանքը սթրեսից մինչեւ մյուս սթրեսն է:
- Կերպարին տուն տանո՞ւմ եք, թե՞ թողնում ենք թատրոնում:
- Միշտ: Գործի մեծ մասը տանն է լինում, թատրոնում դրա արդյունքն է երեւում: Մեր աշխատանքը գրասենյակային չի, որ թղթապանակը ծալես ու գնաս տուն: Անընդհատ բացահայտումներ ես անում, նորություն ես ուզում փորձել: Ինչքան շատ ես սիրում դերդ ու մեծ է մարտահրավերը, այնքան ընթացքը բուռն է ու հետաքրքիր: Ժամանակ է եղել, այնքան տարված եմ եղել դերով, որ տնից հողաթափերով եմ դուրս եկել, կամ իմ կանգառն անցել եմ: Հրաշալի էտապ է, այ, եթե դա ճաշակում ես, էլ դրանից պակաս բան չես ուզում:
- Երբ նոր էիք անում առաջին քայլերը, ովքե՞ր են մեծ ազդեցություն գործել Ձեր կայացման վրա:
-Բոլորից, որոնց հետ առիթ եմ ունեցել մասնագիտության բերումով շփվել, որեւէ բան սովորել եմ՝ ե՛ւ լավ, ե՛ւ վատ իմաստով: Դրանք թանկ դասեր են, որոնք քիչ տեղ կկարդաս կամ որեւէ մեկը քեզ կբացատրի: Ինձ համար ավելի շահեկան է տեսնել գործընկերներիս վարքը, քան ինձ խրատ կարդան: Սիրում եմ ինքս գողանալ, լցվել կամ հարցնել: Դա անընդհատ ընթացք է, չկա հանգրվան, որ հասնես ու գոհանաս, հատկապես՝ մեր մասնագիտության մեջ:
- Իսկ ի՞նչ եք կարծում, Դուք ո՞ւմ վրա եք թողնում ազդեցություն եւ Ձեզ ասո՞ւմ են այդ մասին:
- Ասում են, ճիշտն ասած, բայց դա ինձ ավելի է պարտավորեցնում, խուսափում եմ նման բաներից: Երբ իմանում ես, փորձում ես ակամա ուրիշ կերպ լինել, իսկ ես ուզում եմ ինձ հարազատ մնալ, ապրել, աշխատել, շարժվել ինչպես ինձ է հատուկ: Դրան շատ լուրջ պետք չի վերաբերվել. լսեցիր ու մոռացիր: Եթե բոլորը քեզ սիրում են ու լավ են վերաբերվում, ուրեմն՝ մի բան այն չէ:
- Դերասանների բախտը բերում է. մենք թոշակի ենք անցնելու, իսկ դուք կարող եք ամեն տարիքում որեւէ կերպար կերտել:
- Մեծամասամբ՝ այո, բայց դաժան բաներ էլ կան: Բախտի գործոնն ու հանգամանքներն են շատ բան որոշում դերասանի կյանքում. ո՞ւմ կհանդիպի, ե՞րբ, ո՞նց կստացվի:
- Ձեզ այդ առումով հաջողակ համարո՞ւմ եք:
- Միանշանակ: Ում հանդիպել եմ, ինձ համար հավասարաչափ կարեւոր են եղել: Շատ մարդկանցից սովորել եմ՝ ինչ չի կարելի անել կամ ինչպես չի կարելի անել:
- Ասում են, որ մենք հանդիպում ենք այն մարդկանց, որոնց ինքներս ենք պատրաստ տեսնել մեր կյանքում:
- Դա իսկապես ճշմարտություն է: Վերջերս կրկնել եմ մի քանի անգամ՝ մեր կյանքը մեր մտքերի արդյունքն է: Մենք ինչ մտածում ենք, ինչին ձգտում ենք ու հավատում, անպայման լինում է՝ մարդկանց տեսքով, դիպվածների, անգամ՝ անհաջողությունների: Տիեզերքը քեզ բերում է դրան: Դրա համար մտքերի ու ցանկությունների հետ պետք է զգույշ լինել:
- Իսկ ի՞նչ եք թաքցնում մարդկանցից:
- Ես շատ բաց չեմ ու չեմ էլ պատրաստվում լինել: Բեմում պետք է քեզ թույլ տաս ուրիշ լինել, իսկ կյանքում, եթե այդպես արեցիր, քո ու այդ ուրիշի մեջ ընտրության առաջ ես կանգնելու: Բայց դա չի էլ նշանակում միշտ քարացած մնալ. հիմա փոփոխությունների համար ավելի բաց եմ, քան մի տասնամյակ առաջ:
- Ի՞նչն է պատճառը, տարիքի հե՞տ է կապված:
- Երեւի ավելի խելացի եմ դարձել: Ոչ մի բան ինձ համար վերջնական չի, կատեգորիզմից եմ հրաժարվել, ինչը հրաշալի է, ազատություն է տալիս: Գնահատականներիս մեջ եմ ավելի մեղմ դարձել:
- Ինքներդ Ձեր նկատմա՞մբ էլ:
- Ոչ, ինձից դուրս (ծիծաղում է,- հեղ.): Իմ հանդեպ միշտ նույնն եմ: Եթե դադարեմ իմ նկատմամբ քիչ խստապահանջ լինել, դա մասնագիտությանս մեջ անպայման կանդրադառնա, միանգամից կտեսնեք, իսկ ես դա ինձ չեմ ների:
- Ի՞նչ են արել Ձեր կերպարները, որ ինքներդ երբեք չէիք համարձակվի:
- Այ, իմ մասնագիտության ամենահաճելի պահն է, որ դու պաշտոնապես կարող ես ապրել ուրիշի կյանքով ու անել բաներ, որոնք ինքդ երբեք չէիր փորձի: Դրա համար նաեւ արժանանում ես ծափերի ու քեզ վճարում են: Այդ իմաստով ամենահրաշալի մասնագիտությունն է: Ուրիշ մարդկանց կաշվի մեջ 1-2 ժամ ապրելը հիասքանչ է. բացահայտում ես նոր մասնագիտություններ, հոգեբանություն ուսումնասիրում: Մեր մասնագիտության կենտրոնում մարդն է, ինչքան շատ բան ես իմանում, այնքան հետաքրքիր է:
- Աշխատանքը Ձեզ ավելի շատ տվե՞լ է, թե՞ վերցրել:
- Ինձ համար միշտ փոխադարձ գործընթաց է եղել՝ տալ, վերցնել. այլ կերպ չի կարող լինել: Նախ ես այդքան հարուստ չեմ, որ միայն տամ, ավելի շատ փորձում եմ վերցնել:
- Վերջերս «Օսկար» ստացած Էնթոնի Հոփքինսը թատրոնի մասին այդքան էլ լավ բաներ չի ասել: Նշել է, որ խաղում ես դերեր, որոնք քեզնից առաջ 15 հազար դերասաններ արդեն արել են: Ի՞նչ անել, որ հենց դու հիշվես:
- Դե, Հոփքինսն իրեն կարող է թույլ տալ: Եթե սկսելու ես հիշվելու համար անել, ավելի լավ է՝ չանես: Կերպարը խաղալիս մի շատ կարեւոր հանգամանք կա. ինձ պետք է հետաքրքրի, մարտահրավեր լինի ու վախեցնի: 40 հազար մարդ արած լինի, թե առաջինը լինեմ, ինձ չի հուզում: Երեւի դրանից է, որ որեւէ դերի երազանք չունեմ: Ցանկացած դերի էլ նույն կերպ եմ մոտենում՝ նույն մտավախությամբ ու աշակերտի պատրաստակամությամբ:
- Փաստորեն նաեւ պետք է վախեցնի, դա՞ էլ Ձեզ համար շարժիչ ուժ է:
- Շատ: Ոչ մի կերպարի մասին չեմ ասում՝ այդ ինչ է, կխաղամ: Գուցե, ինքնավստահությունը լավ բան է, բայց ինձ շատ խորթ է: Հակառակը՝ ինչքան շատ ես խաղում, այնքան վստահությունդ պակասում է: Քիչ բան է մնում անելու:
- Դուք խաղացել եք պատերազմի մասին եւ նաեւ մասնակցել 2020-ին տեղի ունեցածին: Ինչպիսի՞ն է իրական պատերազմը, ի՞նչը երբեք չենք տեսնի ֆիլմերում:
- Պատերազմի մասին, ճիշտն ասած, դժվարանում եմ խոսել: Հիմա չեմ կարող դրա միջից պատառիկ առանձնացնել (լռություն,-հեղ.): Ինձ համար փակ թեմա է, որ դրել եմ մի կողմ, այս ամբողջ ընթացքում մտքիս մեջ պատառ-պատառ մարսում եմ ու վախենում բարձրաձայնել: Կիսատ է հնչում, զգացողություն ունեմ, որ մի կարեւոր բան բաց եմ թողնում, հետո իմ ընկալումներն էլ դեռ չեն ամբողջացել: Ահագին թարմ է, ուզում եմ՝ հուզական մասն անցնի, որ կարողանամ մտքերի վերածել: Գուցե երբեք չխոսեմ էլ այդ մասին:
- Դուք Գյումրիից եք, ինչպիսի՞ն են Ձեր հարաբերությունները քաղաքի հետ:
- Որդիական են: Շատ սիրում եմ իմ քաղաքն, ու ինչքան մեծանում եմ, սերս ավելի իմաստուն ու գիտակցված է դառնում: Ուրախ եմ, որ Գյումրին է իմ քաղաքը. ամեն քարը, պատը, ծառը հարազատ են, նաեւ՝ մարդիկ: Հիմա ավելի հաճախ եմ ձգտում գնալ:
- Ժամանակի ընթացքում քաղաքն ինչպե՞ս է փոխվել ու թաքնված ի՞նչ գեղեցկություն ունի:
- Բավական մաքրվել են երկրաշարժի հետքերը: Քաղաքն ինձ համար շենքերն ու մարդիկ են բնորոշում, որոնք դեպի լավն են փոխվել: Երկրաշարժի դեպրեսիան անցել է, ավելի շատ են ժպտում: Քաղաքն աշխուժացել է, տարբեր տեղերից զբոսաշրջիկներ են գնում, պահանջվածության զգացողությունը վերադարձել է: Կյանքն աշխուժացել է, շատ լավ, չհանձնվող, պայքարող, ինքնատիպ երիտասարդություն կա, ինչի համար շատ եմ ուրախանում: Մտածողությունն ու քաղաքի էներգետիկան է փոխվել, դա չտեսնել անհնար է:
Վերջերս «Բարեւ, էրգիր» հաղորդման շրջանակում Կարսին ծանոթացա: Երբ շենքերը տեսա, սիրտս լցվեց, լաց եղա, որովհետեւ այնքան նման էր մեր Գյումրու «Կումայրի» արգելոցի շենքերին, որտեղ ես մեծացել եմ: Հետո ուսումնասիրեցի ու տեսա, որ «Կումայրին» սարքել են Կարսից գաղթած քարագործներն ու ճարտարապետները:
Հիմա սկսում են գնահատել քաղաքի ճարտարապետական արժեքը, ինքնատիպությունը, մթնոլորտը, որն օտարի համար կարող է մռայլ թվալ, բաց ինձ հարազատ է: Շատ ջերմ է, որովհետեւ մանկությունս այդ պատերի մեջ է անցել: Իմ բակում, որտեղ մեծացել եմ, 10 տարուց ավելի չէի եղել, երբ նորից գնացի, տեսա, թե ինչքան փոքր տեղ ենք ապրել, վազվզել, բայց այն ժամանակ շատ մեծ էր թվում: Գյումրին իմ սրտի կարեւոր մասն է:
- «Անհայտ բաժանորդ» ֆիլմում ամեն ինչ պտտվում է հեռախոսների շուրջը: Ինչպե՞ս եք խուսափում այդ մոլուցքից, որ կյանքի առանցքը չդառնա:
- Եթե սթափ հայացքով նայեմ, կախված եմ այնքանով, որքան բոլորը: Ինձ համար ինֆորմացիայի թիվ մեկ աղբյուրն է: Գտել եմ հուսալի աղբյուրներ, մնացածը ֆիլտրում եմ: Աշխատում եմ կախվածություն չունենալ, բայց օրվա վերջում ինձ էլի նախատում եմ, որ ահագին ժամանակ անցկացրի հեռախոսի մեջ: Ինձ թվում է՝ ինչ-որ դատարկ տեղեր ենք սրանով լրացնում, եթե գտնենք՝ ինչով փոխարինել, էլ կարիքն այդքան չի լինի: Ինձ համար միեւնույն է՝ նամակը ոչ մի բանի չի փոխարինի: Ժամանակ առ ժամանակ ստանում եմ, այնքան եմ ուրախանում: Ինչքան էլ չոր տառեր են, ոգին ավելի շատ է երեւում, քան այսօրվա ձայնային հաղորդագրություններում:
- Ո՞ր պահին հասկացաք, որ յուրահատուկ ձայն ունեք:
- Այնքան ասացին, սկսեցի ուշադրություն դարձնել, բայց մինչեւ հիմա էլ չեմ հասկանում՝ այդ յուրահատուկը որն է: Որոշակի տարիքից այս ձայնն իմ ականջին հնչում է ու ինձ համար սովորական է: